Skala przestępstw seksualnych z wykorzystaniem “narkotyków gwałtu” pozostaje nieznana. Składniki środków odurzających ulegają szybkiemu metabolizmowi w organizmie, dlatego każda godzina zwlekania ze zgłoszeniem napaści zmniejsza szansę na ich wykrycie. Ryzyko braku dowodów przestępstwa, poczucie wstydu i narracja victim blamingu w polskim społeczeństwie, sprawiają, że przestępcy nie tylko czują się, ale nierzadko także pozostają bezkarni.
Napaść seksualna po podaniu pigułki gwałtu
Przemoc seksualna jest szerokim pojęciem. Zaliczają się do niej nie tylko gwałty czy molestowanie w pracy, ale także niepożądane komentarze i niechciany dotyk. Wymuszania te może poprzedzać odebranie ofierze możliwości stawiania oporu, np. przez alkohol, leki lub narkotyki.
W porównaniu z innymi krajami, skala napaści na tle seksualnym w Polsce jest niewielka. Z danych Eurostatu z ostatnich lat wynika, że najwięcej tego typu przestępstw ma miejsce w Anglii i Walii, Niemczech, Francji oraz Szwecji.
Tutaj warto zaznaczyć, że liczba zgłoszeń nigdy nie równa się rzeczywistej liczbie napaści. Na działania ofiar wpływa świadomość obywateli, edukacja w temacie napaści seksualnych i minimalizowanie kultury gwałtu. Ponadto część z nich nie jest badana na obecność narkotyków lub ma testy już po ich zmetabolizowaniu, co zaniża wynik.
Pigułka gwałtu – jak działa? Rodzaje i ich zastosowanie
Nie tylko tabletka, ale także wkładka do słomki, proszek, krople lub plasterek. Pod hasłem “pigułka gwałtu” kryją się wszystkie substancje psychoaktywne, które ułatwiają przestępcom dokonanie napaści. Działają szybką, są niewyczuwalne i wkrótce po spożyciu – praktycznie niewykrywalne. I choć budzą skojarzenia z gwałcicielami dosypującymi coś do drinków w klubach, to wykorzystują je także złodzieje oraz sprawcy przemocy.
Rodzaje środków odurzających
Pigułki gwałtu, z ang. Date Rape Drags, to leki uspokajające i nasenne, środki znieczulające, jak również narkotyki. Mogą być podawane z alkoholem w formie tzw. dobitego drinka, ten bowiem potęguje i przyspiesza ich działanie. Większość z nich, pomijając nielegalne substancje psychoaktywne, jest dopuszczona do sprzedaży, np. w aptekach.
Najpopularniejszą pigułką gwałtu jest GHB – kwas hydroksybutanowy (i jego analogi). Ma postać bezwonnego płynu o niewyczuwalnym smaku (rzadziej proszku). Nie tylko prowadzi do niemożności odparcia ataku, ale także wywołuje amnezję. Działa już po około 20 minutach, a we krwi czy w moczu pozostaje tylko przez kilkanaście godzin. Sytuacja utrudnia fakt, że nie można go wykryć za pomocą standardowych testów na narkotyki.
Pochodną GHB jest GBL (gamma-butyrolakton) – oleista ciecz wykorzystywana do polerowania i czyszczenia metali. Choć ma gorzki smak, to w mocnym drinku pozostanie niewyczuwalna. Po spożyciu, w organizmie człowieka GBL przekształca się w GHB, dlatego charakteryzuje się identycznym działaniem.
Fizyczną postać pigułki ma Rohypnol, wydawany na receptę, który służy jako środek nasenny oraz lek wprowadzający do znieczulenia ogólne. Objawy pojawiają się i utrzymują podobnie jak w przypadku GHB – do 4 godzin.
Innym lekiem, po który sięgają przestępcy, jest ketamina. Lekarze wykorzystują ją do wywołania narkozy, sedacji oraz przeciwbólowo. Działa uspokajająco i obezwładniająco, a także może prowadzić do zaników pamięci. Tak jak GHB, nie ma smaku ani zapachu.
Działanie środków odurzających
W zależności od dawki, pigułki gwałtu odbierają zdolność do podejmowania decyzji lub prowadzą do utraty przytomności. U kobiet tabletka gwałtu zwiększa pobudzenie seksualne. (…) równocześnie dochodzi do utraty pamięci i zaburzeń świadomości. (…) Osoba po zażyciu narkotyku nie ma kontroli, co robi. Bezwładnie wykonuje czyjeś polecenia – tłumaczy Dorota Lichtarska, kierownik Poddziału Toksykologii w Szpitalu Praskim w Warszawie.
Działanie pigułki gwałtu rozpoczyna się do 30 minut po jej zażyciu, a tzw. “urwany film” może utrzymywać się do kilku godzin. W zależności od składu, wywołuje:
- oszołomienie, dezorientację i senność,
- nudności, wymioty, zawroty głowy, ślinotok,
- drgawki, zwiotczenie mięśni, trudności w widzeniu i ruchu,
- utratę pamięci, bełkot.
Wykrywanie pigułki gwałtu w napojach
Co jakiś czas robi się głośno o nowych wynalazkach, które ujawniają obecność pigułki gwałtu w drinku i tym samym zwiększają bezpieczeństwo osoby go pijącej. Jednym z nich był lakier do paznokci Unvdercover Colors, który – jak sama nazwa wskazuje – miał zmieniać kolor po jej wykryciu. Nie przeszedł jednak testów i nie został dopuszczony do sprzedaży.
Inny razem media podchwyciły projekt licealistek z Florydy – słomkę, która za pomocą specjalnych filtrów wykrywałaby Rohypnol, GHB i ketaminę. O ich obecności, tak jak w poprzednim przypadku, informowałaby zmiana koloru. Ostatecznie zamiast niej, powstała bransoletka.
Również w Polsce taka biżuteria miała powstać w 2019 roku. Nastolatka, która chwaliła się w Internecie jej wynalezieniem, w rzeczywistości importowała bransoletkę z Niemiec i wykrywała ona jedynie GHB.
“Mądra dziewczynka pilnuje swojego drinka”
Ofiary przemocy seksualnej rzadko zgłaszają się na policję. Czują wstyd i strach, w czym nie pomaga victim blaming, czyli obwinianie ich o zajście.Taką narrację zresztą utrzymują Policja i Główny Inspektorat Sanitarnego, które w kampaniach edukacyjnych zrzucają odpowiedzialność na odurzoną osobę.
Jedno z najbardziej kontrowersyjnych haseł GIS brzmiało “Mądra dziewczynka pilnuje swojego drinka”. Zamiast apelu do sprawcy i świadków zdarzenia, kieruje uwagę w stronę uwodzącej kobiety, która nie zadbała o swoje bezpieczeństwo. Internauci nie pozostali na to obojętni.
Jedynym sprawcą gwałtu jest gwałciciel. Jeśli ktoś chce pouczać o dodatkowych środkach ostrożności, to powinien zacząć od podkreślenia, że to sprawca jest zawsze jedynym winnym, ale dopóki nie wyłapią ich wszystkich, to warto mieć oczy dookoła głowy. Sądzę, że GIS miał dobre intencje, ale tekstem i grafiką wpisał się w narracje przerzucające ciężar na kobiety i czyniące z nich bezwolne, bezrefleksyjne istoty. Podejrzewam, że GIS kierował się bardziej podświadomym niż celowym seksizmem. Ale osoba pełniąca funkcję publiczną nie powinna tego robić. Ma obowiązek wydobyć z siebie krytyczne myślenie i zdekonstruować krzywdzący obrazek kobiety, zwłaszcza, że on służy potem do usprawiedliwiania sprawców – powiedziała Kamila Ferenc, prawniczka z Federacji na Rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, w rozmowie z OKO.press.
Pigułka gwałtu – kto jest winny?
Winę za napaść na tle seksualnym zawsze ponosi sprawca. Edukacja w tym zakresie i podnoszenie świadomości społeczeństwa odgrywają kluczową rolę w zapobieganiu tego typu przestępstwom.
Jeśli ktoś dodał Ci narkotyki to drinka, to zażycie ich nie było Twoim wyborem, a stosunek z osobą niezdolną do odmowy zawsze jest przestępstwem.
Przestępstwo seksualne po podaniu pigułki gwałtu – FAQ
Poznaj odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania!
Jaki jest skład pigułki gwałtu?
Na pigułkę gwałtu składa się jedna lub kilka substancji psychoaktywnych. Najczęściej jej głównym komponentem jest GHB, czyli kwas gamma-hydroksymasłowy. Inne popularne środki stosowane przez przestępców seksualnych to m. in.: GBL, rohypnol, THC, CBD, alprazolam (xanax), flunitrazepam.
Jak podaje się pigułkę gwałtu?
Z reguły mówi się o rozpuszczaniu pigułki gwałtu w drinku/napoju – wprawieni oprawcy potrafią wrzucić tabletkę kciukiem nawet, gdy są obserwowani. Natomiast równie często zdarza się, że środek jest umieszczony w słomce lub sprawca aplikuje go bezpośrednio do ciała ofiary (przez przyklejenie nasączonego plastra/naklejki, ewentualnie wstrzyknięcie go za pomocą igły).
Jak smakuje pigułka gwałtu?
Praktycznie zawsze pigułka gwałtu nie ma ani zapachu, ani zapachu, a nawet jeśli jest lekko słona, to drink czy napój skutecznie to maskuje.
Jak sprawdzić, czy ktoś dosypał coś do drinka?
Co jakiś czas w mediach pojawiają się wzmianki o nowych wynalazkach, które miałyby zwiększać bezpieczeństwo kobiet, np. lakierach do paznokci wykrywających pigułkę gwałtu. Niestety mnogość kombinacji w składzie narkotyku uniemożliwia zagwarantowanie ich skuteczności. Drugą kwestią jest przekonanie o skutkach wypicia alkoholu – ofiary mylą skutki działania narkotyku z odurzeniem po drinku.