Dbanie o bezpieczeństwo publiczne to niełatwe zadanie, zwłaszcza w miejscach takich jak sądy, gdzie ryzyko ataku jest stosunkowo wysokie. Największym wyzwaniem jest zaś szybka i skuteczna detekcja niebezpiecznych substancji przemycanych w plastikowych butelkach oraz innych niepozornych pojemnikach. Z myślą o tym zadaniu stworzono detektory łatwopalnych i wybuchowych cieczy. Czy jednak te urządzenia rzeczywiście gwarantują pewną ochronę?
Tragedia w sądzie
W 2016 roku szerokim echem odbił się dramat w łódzkim sądzie, kiedy to fotomodelka Katarzyna Dacyszyn została oblana kwasem siarkowym przez jej stalkera, Roberta W. Przed tym tragicznym zdarzeniem prześladowca dręczył kobietę sms-ami i e-mailami, a także zamieszczał na jej temat obraźliwe wpisy i komentarze w sieci. Działania mężczyzny zaprowadziły go na salę sądową, co przyniosło tragiczny skutek. Wprawdzie atak na fotomodelkę skończył się wyrokiem 25 lat pozbawienia wolności, ale to niewielkie pocieszenie dla pokrzywdzonej modelki, która doznała rozległych poparzeń na całym ciele.
Powyższa historia opisuje zaledwie jedno z wielu podobnych zdarzeń, do których dochodzi w sądach na całym świecie. Celem ataku zaś może zostać nie tylko strona pozywająca, lecz także prokurator, obrońca lub sędzia. Aby uniknąć tak przykrego scenariusza, niezbędne jest wprowadzenie rutynowych kontroli przy użyciu detektorów niebezpiecznych substancji. Ich zaletą jest łatwa obsługa, szybkie działanie i wysoka skuteczność. W zależności od zastosowanej metody wykrywania poszczególne detektory służą do różnych celów – nie tylko do ochrony sądów. Poniżej przedstawiamy trzy najpopularniejsze rodzaje detektorów oraz wyjaśniamy sposób ich działania.
Spektroskopia Ramana – dokładna identyfikacja substancji
Istnienie współczesnych wykrywaczy materiałów wybuchowych zawdzięczamy pośrednio indyjskiemu fizykowi Chandrasekharze Venkata Ramanowi, który w 1930 roku otrzymał Nagrodę Nobla za odkrycie zjawiska nazwanego na jego cześć efektem Ramana. Dzięki temu powstała spektroskopia Ramana – jedna z najskuteczniejszych metod detekcji substancji wybuchowych.
Zjawisko to wykorzystuje fakt, że światło rozpraszane posiada inne częstości niż światło padające. W praktyce efekt Ramana pozwala na zdobycie informacji o strukturze cząsteczki, a tym samym zidentyfikowanie konkretnego związku chemicznego np. w cieczy. Operator korzystający ze spektroskopu może dokonać kontroli bez otwierania pojemnika – nie tylko przyspiesza to pracę, lecz również zmniejsza potencjalne ryzyko.
Przykładem specjalistycznego sprzętu wykorzystującego spektroskopię Ramana jest wykrywacz materiałów wybuchowych i narkotyków Cora 100. Ręczny spektrometr w zaledwie kilka sekund przeskanuje plastikową butelkę, torbę lub bezpośrednio podejrzaną próbkę pod kątem niebezpiecznych cieczy, proszków i obiektów stałych. Bogata biblioteka spektralnych widm Ramana pozwala na sprawną identyfikację wielu różnych substancji: narkotyków, materiałów wybuchowych i bojowych środków chemicznych. Do tego urządzenie jest lekkie, wytrzymałe i proste w obsłudze. Z tych właśnie powodów spektrometr Ramana Cora 100 jest często wybierany przez straż graniczną i policję jako narzędzie do walki z przemytem i przestępczością zorganizowaną.
Tomografia elektromagnetyczna – szybka metoda przesiewowa
Alternatywnym sposobem na detekcję niebezpiecznych substancji są urządzenia działające na podstawie tomografii elektromagnetycznej. Oszacowuje ona parametry elektryczne w cieczy, co pozwala na zaklasyfikowanie jej jako substancję bezpieczną lub mogącą stanowić zagrożenie. W przeciwieństwie do spektroskopów ta metoda nie identyfikuje konkretnego związku chemicznego, a „jedynie” określa potencjalne zagrożenie. Dobrym przykładem jest wykrywacz niebezpiecznych substancji SecurSCAN AT1500 wykorzystywany w miejscach publicznych takich jak lotniska, imprezy masowe czy właśnie sądy – wszędzie tam, gdzie niezbędne są szybkie kontrole przesiewowe. Badanie pojemników szklanych, ceramicznych plastikowych i metalowych trwa mniej niż 8 sekund. Dostępne jest też stacjonarne urządzenie do wykrywania chemicznych substancji AT1000. Jego obsługa jest równie banalna – wystarczy włożyć butelkę lub puszkę z płynem do przegródki. Jeżeli zawiera ona łatwopalną lub wybuchową substancję (np. benzynę, eter, nitrobenzen lub alkohol etylowy) natychmiastowo uruchomi się głośny alarm. Z produktami marki SecurSCAN przesiewowa kontrola płynów w przestrzeni publicznej stanie się łatwiejsza niż kiedykolwiek.
Jednorazowe testy diagnostyczne SwabTek – gdy czas jest na wagę złota
Ostatnia metoda jest zdecydowanie najtańsza i najłatwiejsza do wykonania, ale nie daje za to 100% pewnego wyniku. Chodzi o jednorazowe testy diagnostyczne z serii SwabTek, które umożliwiają (zależnie od wersji) wstępną identyfikację różnych narkotyków, a także materiałów wybuchowych w formie stałej i płynnej. Zaletą tego sposobu jest niska cena, banalnie prosta obsługa oraz krótki czas badania trwający ok. 10 sekund. Wystarczy zebrać próbkę cieczy wacikiem, docisnąć ją do obszaru testowego i porównać uzyskany wynik z kartą wzorcową. Test diagnostyczny SwabTek stosowany jest w sytuacjach wymagających natychmiastowego działania, kiedy pod ręką nie ma specjalistycznych urządzeń jak spektroskopy.. Wstępne potwierdzenie przypuszczeń pozwoli na błyskawiczne reagowanie i zażegnanie niebezpieczeństwa.