7 marca 2024 r. to data, która w historii Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego może być jedną z ważniejszych. Właśnie tego dnia Szwecja oficjalnie dołączyła do NATO. Natomiast droga do włączenia tego kraju nie należała do najprostszych. W dzisiejszym artykule wyjaśniamy, jak ważne dla świata są zmiany w strukturach sojuszu.
Co oznacza NATO?
NATO, określane także jako Sojusz Północnoatlantycki, jest międzynarodową organizacją polityczno-wojskową, która powstała 4 kwietnia 1949 roku. Jej pierwotnym celem była obrona militarna przed atakiem ZSRR.
Zagrożenie ze strony sowieckiej minęło, a NATO wciąż istnieje i zobowiązuje się do wzajemnej obrony. Szczególnie ważny w tym kontekście jest Artykuł 5., który mówi, że każda zbrojna napaść na jakiekolwiek państwo członkowskie będzie traktowana, jak atak na wszystkie państwa sojuszu.
Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego, z siedzibą w Belgii, zrzesza 32 państwa. W 1999 roku Polska również stała się jej częścią. Natomiast w 2024 roku doszło do, być może, kluczowego momentu dla obronności – 7 marca 2024 do NATO dołączyła Szwecja.
Tradycja neutralności
Droga Szwecji do Sojuszu Północnoatlantyckiego rozpoczęła się 18 maja 2022 roku. Wówczas, wraz z Finlandią, złożyła wniosek o akcesję. Dlaczego tak późno? Przez 200 lat Królestwo Szwecji pozostawało bezstronne, a dokładniej mówiąc było bezaliansowe. To oznacza, że w czasie pokoju nie opowiada się po stronie żadnych sojuszów wojskowych, ale podczas wojny może przyjąć czyjeś stanowisko.
Pomimo że Szwecja przez lata korelowała z NATO, nie wyrażała chęci przynależenia. Takie neutralne stanowisko nie było kwestią rządzących, ale także obywateli. Wszystko zmieniło się w momencie wybuchu wojny w Donbasie w 2014 roku. W przeprowadzonym referendum Szwedzi pierwszy raz w większości opowiedzieli się za przystąpieniem do NATO.
Przez te wszystkie lata Szwecja stale współpracowała militarnie z Finlandią, i kiedy ta zaczęła starania o członkostwo w Sojuszu Północnoatlantyckim, Królestwo Szwedzkie zdecydowało naśladować ten ruch. Z pewnością znaczenie miał fakt, że Szwecja zostałaby całkowicie osamotniona na Półwyspie Skandynawskim, ponieważ sąsiadująca Norwegia od 1949 roku partycypowała w NATO.
A co na to NATO?
Ostateczną chęć zdeterminował pełnoskalowy atak Rosji na Ukrainę. Królestwo Szwedzkie bardzo poważnie traktuje zagrożenie ze strony Putina. Naczelny Dowódca Szwedzkich Sił Zbrojnych – Micael Bydén w jednej z wypowiedzi nawoływał, aby psychicznie przygotować się do wojny. W odpowiedzi na tę napaść zarówno Szwecja, jak i Finlandia złożyły wnioski o akcesję.
Jaka była odpowiedź? Niejednoznaczna. Droga do NATO zajęła Szwecji 2 lata, podczas gdy Finlandia została przyjęta już w 2023 roku. Decyzję w jej sprawie blokowały Turcja i Węgry. Po wielu warunkach, jakie prezydent Recep Erdogan postawił szwedzkim władzom, jego kraj podpisał wniosek akcesyjny 25 stycznia 2024 roku.
Natomiast nadal nie było zgody z węgierskiej strony. Premier Węgier tłumaczył swoją dezaprobatę.
Ostatecznie każdy z przedstawicieli państw członkowskich podpisał wniosek ratyfikacyjny Szwedów. Dzięki temu dokładnie 7 marca 2024 Szwecja stała się 32. krajem Sojuszu Północnoatlantyckiego.
Znaczenie Szwecji w NATO
Dołączenie Królestwa Szwecji do Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego to przede wszystkim znaczące wzmocnienie Bałtyku. Jest ono szczególnie ważne w kontekście zagrożenia ze strony Rosji, które cały czas wzrasta.
Tak otoczone przez NATO Morze Bałtyckie stanowi dla Putina mocne czerwone światło. Dzięki Szwecji sojusz stał się większy i nowocześniejszy, ale co najważniejsze, jego granica z Rosją wydłużyła się o 1300 km.
Sytuacja po 7 marca 2024 roku stała się bardziej pozytywna także w kontekście zbrojeniowym. Otóż polska marynarka wojenna nigdy nie poradziłaby sobie z rosyjską flanką. Jednakże, wraz z wejściem Szwecji do NATO, wprowadza ona szereg najnowocześniejszych okrętów podwodnych, które będą kluczowe w walce na froncie morskim.
Równie istotny jest fakt, że Szwedzi mogą się pochwalić jedną z największych flot sił powietrznych w Europie. Wówczas wraz z Niemcami, Holandią i Wielką Brytanią NATO na północy będzie miało do dyspozycji od 250 do 300 odrzutowców F-35.
Kontekst geograficzny
Niemniej ważnym aspektem jest geograficzne położenie Szwecji, które będzie znaczące w przypadku wojny z Rosją. Jeśliby spojrzeć na mapę Europy, nie trudno zauważyć, że Szwedzi nie są bezpośrednio zagrożeni przez Putina. Na pierwszej linii znajduje się FInlandia. Faktycznie, w razie ataku Królestwo Szwecji nie będzie państwem frontowym, ale zostanie swoistym zapleczem zbrojnym dla wszystkich państw NATO.
Jednym z najważniejszych punktów jest również wyspa Gotlandia. Jej strategiczne położenie na środku basenu Morza Bałtyckiego to ogromny atut. Rozmieszczenie tam jednostek marynarki wojennej całkowicie uniemożliwi Rosjanom atak morski, ponieważ Królewiec zostanie otoczony.
Co, gdy wybuchnie wojna?
Świat podzielił się na dwa obozy. Jedni twierdzą, że do wojny z Rosją nie dojdzie, drudzy, że należy się do tego przygotować. Podobnie jest z ekspertami z zakresu geopolityki i głowami państw. W rzeczywistości nikt nie może przewidzieć do jakiego scenariusza dojdzie, ani kiedy to się stanie.
Należy być jednak świadomym, że tak wysokiego poziomu zagrożenia światowym konfliktem nie było od czasów zimnej wojny. Gdy Rosja zaatakuje zachód, państwa należące do NATO chroni wspomniany już wcześniej Artykuł 5.
Ale Pakt Północnoatlantycki nigdy nie był wystawiony na podobną próbę. Nie wiadomo zatem, jak faktycznie zachowają się państwa sojuszu. Dodatkowych zwątpień dodają wybory w Stanach Zjednoczonych, w których zmierzą się obecny prezydent Joe Biden oraz kontrowersyjny Donald Trump, otwarcie deklarujący niechęć do NATO.
Jeżeli ten drugi zostanie w listopadzie prezydentem USA, nie wiadomo, jakie decyzje podejmie w związku z sojuszem. Z pewnością wyjście Stanów Zjednoczonych z NATO potężnie osłabi Europę.
FAQ – NATO
Poznaj odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące NATO!
Kiedy Szwecja dołączyła do NATO?
Oficjalnym członkiem NATO Szwecja została 7 marca 2024 roku. Dołączenie do sojuszu zajęło jej 2 lata.
Czy Rosja ma szanse w wojnie z NATO?
Dołączenie Szwecji do NATO znacząco umocniło zbrojenie sojuszu. Dzięki temu Putin ma nikłe szanse na skuteczną wojnę w Europie.
Dlaczego Szwecja nie mogła wejść do NATO?
Decyzję o dołączeniu Szwecji do NATO blokowały Turcja i Węgry.
Dlaczego NATO jest ważne?
Sojusz Północnoatlantycki jest szczególnie ważny dla obronności. Atak na jedno z państw NATO to atak na wszystkich członków.
Ile państw liczy NATO?
NATO składa się z 32 państw. Są to głównie kraje Europy, ale także Ameryki Północnej.