Skanery częstotliwości – to warto wiedzieć zanim kupisz!

Skanery częstotliwości radiowych kojarzy się z domeną filmów szpiegowskich i działaniem operacyjnym tajnych służb, policji, wojska i prywatnych detektywów. Jednak wraz z rozwojem technologicznym, różnego rodzaju urządzenia szpiegowskie znacznie się upowszechniły. Sprzęty takie jak skanery częstotliwości wykorzystywane są obecnie nie tylko przez profesjonalistów, lecz również przez amatorskich pasjonatów technologii. Jak właściwie działają skanery częstotliwości i na jaki sprzęt warto się zdecydować?

Jak działa skaner częstotliwości?

Skanery częstotliwości radiowej to urządzenia działające w zakresie od kilkudziesięciu do 1300 Mhz, za pomocą których użytkownik może nasłuchiwać częstotliwości pasm radiowych nadających w różnych modulacjach takich jak FM, WFM, AM czy SSB. Skanery radiowe umożliwiają zatem nasłuch wszelkich informacji przesyłanych drogą radiową, w tym komunikatów nadawanych przez CB Radio, służby ratownicze, a nawet policję i wojsko.

Działanie urządzenia polega na przeszukiwaniu określonego pasma lub zapisanych w pamięci sprzętu częstotliwości. Skanery pozwalają wychwytywać częstotliwości analogowe i (w przypadku droższych modeli) cyfrowe w zasięgu kilku kilometrów, zależnie od zabudowy terenu. Przy konieczności zwiększenia tego dystansu konieczne jest zastosowanie zewnętrznej anteny.

Krótka historia nasłuchiwania radiowego

Choć skanery częstotliwości w formie takiej, jaką znamy dzisiaj upowszechniły się dopiero na początku lat 80. to idea przechwytywania komunikatów nadawanych drogą radiową jest niemal tak stara jak samo radio wynalezione w XIX wieku. W czasie I wojny światowej podstawowym środkiem komunikacji stanowiła łączność telefoniczna. Miała ona jednak swoje ograniczenia w postaci problematycznego okablowania, które w łatwy sposób mogło ulec uszkodzeniu w ogniu działań wojennych.

Skuteczną alternatywą stała się radiotelegrafia (a także tresowane gołębie pocztowe. Te jednak poza zdolnością przemieszczania się w powietrzu nie mają wiele wspólnego z falami radiowymi, więc pominiemy je w owym artykule). Radiotelegrafia umożliwiała bezprzewodowe przesyłanie komunikatów telegraficznych za pośrednictwem fal radiowych. Informacje przesyłane były poprzez generowanie impulsów radiowych o dwóch długościach określanych potocznie „kropkami” i „kreskami”. Komunikat odbierany był przez odbiornik w formie sygnału dźwiękowego nadawanego kodem Morse’a i spisywanego na papierze. Za obsługę całej aparatury odpowiadał specjalnie w tym celu wyszkolony radiotelegrafista, który stanowił cenny nabytek każdej armii.

W czasie I wojny światowej radiogramy, czyli komunikaty nadawane drogą telegraficzną przechwytywano za pośrednictwem mobilnych lub stacjonarnych radiostacji instalowanych zwykle w okopach lub w strategicznych budowlach. Odbieranie owych komunikatów miało ogromne znaczenie dla wielu operacji wojskowych. Dowodzi tego bitwa pod Tannenbergiem, która rozegrała się w 1914 roku pomiędzy wojskami sił niemieckich i rosyjskich. Kluczem do zwycięstwa dla generała Hindenburga okazały się rosyjskie radiogramy (co ciekawe, nadawane bez jakiegokolwiek szyfrowania) przechwycone przez niemieckie radiostacje ulokowane m.in. w Toruniu i Królewcu. Hindenburg dowiedział się z nich o planach wrogich wojsk na najbliższe dni, co ostatecznie doprowadziło do spektakularnego zwycięstwa Niemiec.

Przenieśmy się teraz o kilkadziesiąt lat do przodu. Pierwsze komercyjne skanery częstotliwości stosowano głównie do nasłuchu pasm policyjnych często z nie całkiem legalnych powodów. Urządzenia te nie oferowały dużych możliwości – obsługiwały zaledwie od 8 do 20 kanałów, brakowało też trybu wyszukiwania konkretnych pasm.

Kolejnym ograniczeniem było ukazywanie jedynie numeru kanału bez pełnej częstotliwości. Pewnym przełomem w historii tych urządzeń była premiera modelu PRO-2004 produkcji firmy RadioShack. Skaner częstotliwości pojawił się na rynku w 1986 roku i z miejsca stał się prawdziwym bestsellerem. Nic dziwnego, oferował bowiem znakomite możliwości takie jak przeszukiwanie aż 300 kanałów i pracę w częstotliwości do 1300 MHz.

Z czasem na rynku pojawiło się więcej zaawansowanych skanerów, w tym np. produkty japońskiej marki Uniden cieszące się szczególną popularnością. Skaner Pro-2004 kilka lat później doczekał się kontynuacji w postaci PRO-2006 będącego prawdopodobnie najpopularniejszym skanerem częstotliwości radiowych w historii.

Skaner częstotliwości – kto korzysta?

Skanery częstotliwości są chętnie wykorzystywane przez amatorów lotnictwa, którzy nasłuchują częstotliwości nasłuchowe nadawane pomiędzy pilotami a wieżą lotów. Śledzą dzięki temu trasy samolotów i wszelkie wydarzenia mające miejsce po drodze. Korzystają z nich także hobbyści technologii radiowych wyłapujący różne częstotliwości bez konkretnego celu. Dla nich czynność ta stanowi cel sam w sobie.

Skanery częstotliwości radiowych są również popularne wśród laweciarzy i kierowców ciężarówek, którzy wykorzystują je do sprawdzania łączności policji i CB radia by uzyskać informację o ewentualnych wypadkach na trasie. Niestety urządzenia te wciąż są popularne wśród przestępców. Zorganizowane grupy przestępcze wykorzystują zaawansowane, szerokopasmowe systemy nasłuchowe do kontrolowania łączności policyjnej, co ułatwia im prowadzenie swojej działalności takich jak przemyt zakazanych substancji.

Skaner częstotliwości radiowych a prawo

Warto w tym miejscu przyjrzeć się kwestii prawnej związanej z używaniem skanerów radiowych do nasłuchiwania częstotliwości policji w Polsce. Pewnie wiele osób, które rozważają zakup tego urządzenia, zastanawiają się, czy skaner częstotliwości jest legalny. Samo posiadanie urządzenia przeznaczonego wyłącznie do odbioru jest dozwolone, choć korzystanie z niego wiąże się z pewnymi ograniczeniami.

W polskim prawie brakuje regulacji, które w jednoznaczny sposób rozstrzygnęłyby tę kwestię. Interpretacja zapisów w Prawie Telekomunikacyjnym wskazuje na to, że użytkownik skanera może nasłuchiwać policję oraz inne służby przestrzegając przy tym zasad tajemnicy korespondencji. W zapisie konstytucyjnym dotyczącym owej tajemnicy czytamy:

„Zakazane jest zapoznawanie się, utrwalanie, przechowywanie, przekazywanie lub inne wykorzystywanie treści lub danych objętych tajemnicą telekomunikacyjną przez osoby inne niż nadawca i odbiorca komunikatu, chyba że:

1. będzie to przedmiotem usługi lub będzie to niezbędne do jej wykonania;
2. nastąpi za zgodą nadawcy lub odbiorcy, których dane te dotyczą;
3. dokonanie tych czynności jest niezbędne w celu rejestrowania komunikatów i związanych z nimi danych transmisyjnych, stosowanego w zgodnej z prawem praktyce handlowej dla celów zapewnienia dowodów transakcji handlowej lub celów łączności w działalności handlowej;
4. będzie to konieczne z innych powodów przewidzianych ustawą lub przepisami odrębnymi.”

Reasumując, choć sam nasłuch nie jest jednoznacznie zakazany, to nie można zasłyszanych treści nagrywać i rozpowszechniać, gdyż czynność ta stanowi naruszenie tajemnicy korespondencji. Podobne praktyki mogą skończyć się karą grzywny lub nawet więzieniem.

Jaki skaner częstotliwości radiowych jest najlepszy?

Spośród wielu dostępnych na rynku skanerów częstotliwości warto szczególnie zwrócić uwagę na wcześniej wspomniane skanery częstotliwości marki Uniden. Ów japoński producent od 1966 roku dostarcza na rynek najwyższej jakości technologie łączności bezprzewodowej, w tym telefony stacjonarne, krótkofalówki, systemy GPS, CB Radia i właśnie skanery częstotliwości, które cechują się świetnym stosunkiem ceny do oferowanych przez nie możliwości. W ofercie firmy znajdziemy zarówno produkty przeznaczone dla profesjonalnych użytkowników, jak i tańsze modele, które doceni każdy amator technologii radiowych.

Skaner częstotliwości lotnyczych – EZI33XLT

Jeżeli szukasz sprzętu dla początkujących oferującego podstawowe możliwości znakomitym wyborem będzie skaner częstotliwości lotniczych Uniden EZI33XLT. Za sprawą swoich kompaktowych wymiarów urządzenie sprawdzi się świetnie w mobilnym użytkowaniu. Model ten współpracuje z VHF-L, VHF-H, FM, UHF, a także pasmami lotniczymi i funkcjonuje w zakresie częstotliwości 78-512 MHz. Dzięki wbudowanej pamięci, skaner częstotliwości lotniczych Uniden umożliwia zapis aż 180 częstotliwości, w tym 20 ulubionych oraz 3 kanałów sprecyzowanych przez użytkownika.

Dużą zaletą tego skanera jest też wysoka ergonomia użytkowania. Wydajna bateria pozwala na 24 godziny pracy, czytelny ekran LCD poinformuje o aktualnie badanej częstotliwości, a dzięki wygodnym przyciskom łatwo dostosujesz wszelkie ustawienia. Uwagę zwraca też system blokowania klawiatury, który chroni przed przypadkową zmianą ustawień skanera.