Osoby starsze każdego dnia muszą liczyć się z ryzykiem. Napaści podczas samotnych spacerów, włamania do domów czy oszustwa „na wnuczka” z każdym rokiem stają się coraz częstsze. Wbrew pozorom seniorzy nie muszą być bezbronni. Wystarczy zaopatrzyć się w odpowiednie narzędzie takie jak laska ortopedyczna z paralizatorem, kamera w wizjerze lub osobisty przycisk alarmowy. Zapraszamy na przegląd najskuteczniejszych rozwiązań sprzętowych, które zagwarantują bezpieczeństwo seniora w domu i poza nim.
Zagrożenia dla osób starszych — przykłady
Seniorzy należą do grupy społecznej, która szczególnie narażona jest na działalność przestępców. Widzą oni w osobach starszych łatwe ofiary, które są niezdolne do ucieczki, wzywania pomocy czy jakiejkolwiek samoobrony. Seniorzy często mieszkają samotnie, co tylko zachęca włamywaczy oraz oszustów wyłudzających pieniądze. Te oraz inne zagrożenia dla ludzi w podeszłym wieku stanowią poważny problem w naszym kraju.
Oszustwa „na wnuczka”
To jedna z najpopularniejszych metod stosowana przez przestępców. Według danych policyjnych blisko 80% ofiar oszustw finansowych stanowią właśnie ludzie powyżej 70. roku życia, zwłaszcza ci mieszkający samotnie. Zamiast włamywać się do mieszkania, przestępcy wykorzystują łatwowierność, brak czujności i niewiedzę swoich ofiar. Oszust manipuluje ofiarą, podając się za krewnego (najczęściej wnuczka), pracownika opieki społecznej, gazownika lub policjanta. Zmyślona historyjka, odpowiednie przebranie oraz minimum umiejętności aktorskich często wystarczają, by niczego nieświadomy domownik wpuścił do środka obcą osobę. Scenariusze takie kończą się zwykle kradzieżą gotówki oraz cennych przedmiotów, nakłonieniem do wykonania przelewu lub podpisania niekorzystnych dokumentów, a w skrajnych przypadkach — nawet fizycznym atakiem.
Kluczem do przeciwdziałania takim praktykom jest uświadomienie seniora o zagrożeniach. Rozmawiajmy z bliską osobą i przestrzegajmy przed pochopnym otwieraniem drzwi i kontaktami z obcymi ludźmi. Po usłyszeniu dzwonka należy wcześniej wypytać przybysza o jego zamiary i poprosić o wylegitymowanie się dokumentami. Nie zapominajmy, że pracownicy urzędowi mogą pozostawić pisma i rachunki w skrzynce na listy, często też zapowiadają swoje wizyty telefonicznie. Pomocnym narzędziem dla seniora może okazać się ukryta kamera w wizjerze z dużym, czytelnym wyświetlaczem. Dzięki niej domownik sprawdzi, kto stoi pod drzwiami, skomunikuje się z nim za pomocą komunikatora oraz wykona zdjęcie lub nagra krótki, 10-sekundowy film dla celów dowodowych.
Przemoc wobec osób starszych
To również kwestia, którą trzeba poruszyć ze względu na jej niepokojącą skalę. Według badań przeprowadzonych w 2015 roku aż 43% ankietowanych Polaków zetknęło się z przypadkiem przemocy wobec seniorów. Liczba ta z pewnością nie oddaje rzeczywistej skali zjawiska — wszak jest to wstydliwa kwestia, o której rzadko się mówi na forum publicznym. Na domiar złego scenariusze takie rozgrywają się najczęściej w zaciszu domowym pomiędzy osobą starszą, a jej opiekunem. Przyczyny agresji bywają różne. Od najzwyklejszej złośliwości, poprzez brak cierpliwości do seniora, aż po kwestie finansowe. Rozróżniamy też kilka form przemocy:
- Przemoc fizyczna – wszelkie zachowania mające na celu uszkodzenia ciała. Mowa m.in. biciu, poszturchiwaniu, szarpaniu, a w skrajnych wypadkach wymuszonych kontaktach seksualnych.
- Przemoc psychiczna – jest to najczęstsze zjawisko, które obejmuje przejawy werbalnego znęcania się. Do jej przykładów zalicza się stosowanie obelg, krzyk, upokarzanie, obwinianie za wymyślone przewinienia, wydumane zakazy, izolowanie seniora od reszty świata, wmawianie mu choroby psychicznej czy odmowa kontaktów z innymi osobami.
- Zaniedbanie – chodzi tu o niewłaściwe sprawowanie opieki: odmawianie jedzenia, picia oraz środków higieny osobistej, ograniczanie (lub wręcz odmawianie) dostępu do leków i pomocy lekarskiej czy wykazywanie braku zainteresowania zdrowiem i samopoczuciem seniora.
- Przemoc ekonomiczna – wyciąganie korzyści majątkowych kosztem osoby starszej. Może chodzić tutaj o korzystanie z przedmiotów osobistych bez udzielonej zgody, swobodne dysponowanie majątkiem seniora, lub też zaciąganie pożyczek na jego nazwisko.
Niezależnie od jej rodzaju, z przemocą wobec seniorów należy bezwzględnie walczyć. Jeżeli mamy choćby cień podejrzenia wobec opiekuna osoby starszej postarajmy się o zdobycie dowodów. Do tego zadania świetnie nadadzą się sprzęty detektywistyczne, takie jak mini kamery WIFI. Niewielki rejestrator zakamuflowany w niepozornym przedmiocie (np. budziku) można łatwo ukryć np. w sypialni lub salonie. Dzięki łączności bezprzewodowej możemy wygodnie podejrzeć obraz z kamery na swoim telefonie, tablecie lub komputerze w dowolnym miejscu i czasie. Materiały zebrane w sposób niejawny nie mogą wprawdzie posłużyć jako dowód sądowy, ale pomogą potwierdzić lub rozwiać wątpliwości. To z kolei umożliwi udzielenie szybkiej pomocy pokrzywdzonej osobie.
Napaści rabunkowe
Trzecią kategorię zagrożeń stanowią napaści na seniorów. Może do nich dojść praktycznie wszędzie, np. podczas spaceru z psem, wyprawy do sklepu czy późnego powrotu do domu. Przestępcy zwykle starannie wybierają swój cel, następnie czekają na dogodny moment i miejsce ataku — spontaniczne napaści wbrew pozorom zdarzają się dość rzadko.
Ryzyka spotkania przestępcy nie da się całkiem uniknąć. Można za to dobrze się na nie przygotować. Jednym ze skutecznych narzędzi jest alarm SOS dla seniora. Jest to niewielkie urządzenie przypinane do paska spodni lub torebki. W momencie zagrożenia wystarczy wyciągnąć zawleczkę, by uruchomić głośny sygnał alarmowy. Nagły dźwięk zdezorientuje agresora i zaalarmuje pobliskie osoby. Alarm wyposażony jest też w mocną latarkę LED służącą do oślepienia napastnika w podbramkowej sytuacji lub oświetlenia sobie drogi w ciemności.
Warto też pomyśleć o skutecznym narzędziu do samoobrony. Tym bardziej że w ręku osoby starszej daje ono dodatkowy element zaskoczenia. W końcu mało który przestępca spodziewa się oporu ze strony ofiary w podeszłym wieku. Tymczasem mocny paralizator lub silny gaz pieprzowy w kilka sekund obezwładnią każdego napastnika. Co istotne, akcesoria te są bezpieczne dla właściciela, banalnie proste w użyciu oraz nie wymagają żadnego pozwolenia. Jednym z ciekawych modeli jest laska ortopedyczna z paralizatorem Zap Cane o dużej mocy 1 000 000 V. Bezpośredni kontakt z elektrodami wywoła u napastnika szok, dezorientację oraz ostry ból nie wyrządzając mu trwałej szkody. Oprócz tego laska wyposażona jest w mocną latarkę LED oraz wydajny akumulator pozwalający na 500 „wyzwoleń” napięcia na jednym ładowaniu.