Co to jest poprawczak i kto może do niego trafić?
Zakłady poprawcze to placówki resocjalizacyjne dla nieletnich, którzy popełnili czyny karalne lub wykazują bardzo wysoki stopień demoralizacji. Głównym celem tych zakładów jest przede wszystkim edukowanie młodzieży, która w pewnym momencie zeszła na złą drogę. Osoby trafiające do poprawczaków są poddawane m.in. terapii i programowi resocjalizacyjnemu. Ponadto uczy się je zawodu.
Codzienność w zakładzie poprawczym ma uświadomić młodocianym przestępcom, że obrana przez nich droga jest niewłaściwa i należy ją zmienić. Są oni w odpowiedni sposób wspierani, co ma na celu wykreowanie u nich poprawnych postaw społecznych oraz wybór własnej drogi życiowej.
W zakładach poprawczych w Polsce mogą przebywać osoby w wieku od 13 do 21 lat. Pobyt do trzech lat po ukończeniu pełnoletności przedłuża się wówczas, jeśli po ukończeniu 17 lat nieletni nie zostanie skazany na karę pozbawienia wolności.
Rodzaje zakładów poprawczych w Polsce
Poprawczaki w Polsce w 2024 r. dzieliły się na kilka rodzajów, które są odpowiednio dopasowane do konkretnych przypadków. Zależnie od typu, placówki są przygotowane na określony stopień demoralizacji, wiek, stan zdrowia i potrzeby resocjalizacyjne.
Rodzaje zakładów poprawczych w Polsce:
- otwarte – przeznaczone do resocjalizacji nieletnich, którzy nie wymagają surowego nadzoru i nie dokonali poważnych przestępstw,
- półotwarte – placówki resocjalizacyjne dla nieletnich o wyższym stopniu zagrożenia,
- zamknięte – przeznaczone dla młodzieży szczególnie trudnej: osób, które dokonały poważnego przestępstwa, są agresywne, nie podejmują współpracy, wielokrotnie dokonywały prób ucieczki itp.,
- resocjalizacyjno-rewalidacyjne – dla nieletnich upośledzonych umysłowo lub z zaburzeniami rozwojowymi, którzy wymagają specjalistycznej opieki i terapii psychologicznej,
- resocjalizacyjno-terapeutyczne – zakłady poprawcze dla nieletnich z zaburzeniami psychicznymi lub osobowości, osób uzależnionych od substancji odurzających i alkoholu, a także dla nosicieli wirusa HIV.
- o wzmożonym nadzorze wychowawczym – placówki dla osób przejawiających skrajnie destrukcyjne zachowania.
Warto też zaznaczyć, że takie ośrodki w Polsce dzielą się na zakłady poprawcze dla dziewcząt i dla chłopców. Wyróżniamy również schroniska dla nieletnich – stosowane tymczasowo środki ograniczenia wolności, na wypadek zaistnienia okoliczności przemawiających za umieszczeniem osoby w poprawczaku.
Ośrodek wychowawczy a poprawczak – różnice
Zakłady poprawcze w Polsce to nie jedyne placówki resocjalizacyjne dla nieletnich. Istnieją także ośrodki wychowawcze, które wiele osób mylnie utożsamia z poprawczakami. Pełnią one rolę miejsc, w których rodzice mogą dobrowolnie umieścić swoje dzieci przejawiające objawy zdemoralizowania.
Najprościej mówiąc – młodzież, która schodzi na złą drogę, ale nie zdążyła jeszcze popełnić poważnego przestępstwa, może zostać skierowana do takiego ośrodka. To pierwszy kierunek w drodze do resocjalizacji. Dopiero jeśli zachowanie nie ulegnie poprawie lub pogorszy się, wówczas może dojść do umieszczenia takiej osoby w zakładzie poprawczym dla nieletnich.
Ośrodki wychowawcze dla młodzieży są placówkami otwartymi. Panują w nich zupełnie inne warunki niż w poprawczakach. Nieletni mogą opuszczać je pod opieką wychowawców, a nawet przebywać poza nimi przez dłuższy okres na tzw. urlopowaniu.
Poprawczaki w Polsce. Jak wygląda w nich codzienność?
Codzienność w zakładzie poprawczym opiera się przede wszystkim na realizacji programów resocjalizacyjnych. Nieletni są zobowiązani do przestrzegania określonych zasad, edukacji, a także nauki w jednym z dostępnych do wyboru zawodów. Muszą również dążyć do poprawy zachowania. Wywiązywanie się z obowiązków i faktyczna poprawa to podstawy do zwolnienia z odbywania kary.
Młodzież na co dzień uczęszcza na zajęcia szkolne. Ponadto poza wykonywaniem codziennych obowiązków osadzeni mogą brać udział w różnych aktywnościach, takich jak wolontariaty, kółka zainteresowań oraz zajęcia teatralne lub sportowe. Dodatkowo mają możliwość spędzania określonej ilości czasu w świetlicach.
Zakłady poprawcze w Polsce – liczby, mapa, lista
Według informacji podawanych przez gov.pl, na dzień 2 maja 2024 r. w Polsce działało 11 okręgowych ośrodków wychowawczych (661 miejsc), 11 samodzielnych zakładów poprawczych (433 miejsca), 6 zakładów poprawczych połączonych ze schroniskiem dla nieletnich (416 miejsc) oraz 2 samodzielne schroniska dla nieletnich (120 miejsc).
Do ogólnej liczby wlicza się 5 osobnych placówek przeznaczonych wyłącznie dla dziewcząt. Łącznie wszelkie zakłady resocjalizacyjne w Polsce dysponują 1629 miejscami – 1369 dla chłopców i 260 dla dziewcząt.
Lista ośrodków resocjalizacyjnych dla nieletnich w Polsce (na dzień 2 maja 2024 r.):
- Zakłady poprawcze w Barczewie, Białymstoku, Gdańsku-Oliwie, Grodzisku Wlkp., Kcyni, Nowem, Ostrowcu Św., Poznaniu, Świeciu, Tarnowie i Trzemesznie.
- Okręgowe ośrodki wychowawcze w Jerzmanicach Zdroju, Koronowie, Koszalinie, Gackach, Laskowcu, Pszczynie-Łące, Studzieńcu, Szczecinie, Szubinie, Warszawie-Falenicy i Witkowie.
- Zakłady poprawcze i schroniska dla nieletnich w Konstantynowie Łódzkim, Mrozach, Raciborzu, Głogowie, Świdnicy i Zawierciu.
Schroniska dla nieletnich w Chojnicach i Dominowie.
Zakłady poprawcze w Polsce – FAQ
Interesują Cię domy poprawcze w Polsce? Poznaj odpowiedzi na najczęściej zadawane
pytania!
Co to jest poprawczak?
Poprawczak to placówka resocjalizacyjna dla nieletnich, którzy dopuścili się przestępstw i orzeczono wobec nich karę pozbawienia wolności. Młodzi są tam poddawani programom edukacyjnym mającym na celu ściągnięcie ich ze złej drogi.
Ile jest zakładów poprawczych w Polsce?
Obecnie w Polsce działa 11 samodzielnych zakładów poprawczych, 6 zakładów połączonych ze schroniskiem dla nieletnich, 11 okręgowych ośrodków wychowawczych oraz 2 samodzielne schroniska dla nieletnich. 5 z tych placówek jest przeznaczonych tylko dla dziewcząt.
Jakie są rodzaje zakładów poprawczych?
Zakłady poprawcze w Polsce dzielimy na placówki resocjalizacyjne, resocjalizacyjno-rewalidacyjne, resocjalizacyjno-terapeutyczne i ośrodki readaptacyjne.
Kto może trafić do poprawczaka?
Do zakładu poprawczego mogą trafić osoby w wieku od 13 do 18 lat. Pobyt w poprawczaku może się jednak wydłużyć do ukończenia 21 roku życia, jeśli nieletni po ukończeniu 17 lat nie zostanie skazany na karę pozbawienia wolności.
Za co można trafić do poprawczaka?
Do zakładu poprawczego trafia się za popełnienie czynu karalnego (np. przestępstwa) lub wysoką demoralizację, gdy wcześniejsze środki wychowawcze były nieskuteczne. Decyzję podejmuje sąd rodzinny.
Czym się różni poprawczak od ośrodka wychowawczego?
Ośrodek wychowawczy jest przeznaczony dla osób nieletnich z problemami wychowawczymi lecz bez większych czynów przestępczych. Młodzież może tam trafić np. na wniosek rodzica. Zakład poprawczy to placówka dla nieletnich, którzy dopuścili się czynu karalnego.