Zakaz zbliżania się to jedna z najczęstszych form ochrony przed przemocą fizyczną oraz psychiczną. Wiele osób zastanawia się jednak, czy faktycznie jest ona skuteczna i przynosi wyraźne efekty? Odpowiedź na to pytanie może przynieść analiza możliwych konsekwencji. Dowiedz się, co grozi za złamanie zakazu zbliżania się!
Choć wiele osób podważa działanie zakazu zbliżania się, jest to jedna z najskuteczniejszych form ochrony przed przemocą domową, stalkingiem czy groźbami. Za jego złamanie grożą surowe kary, które w większości przypadków odstraszają prześladowców.
Wyjaśniamy, kiedy i jak powinniśmy złożyć wniosek o zastosowanie, a także z czym wiąże się nieprzekraczanie ustaleń policji, prokuratora lub sądu.
Czym jest i kiedy można wystąpić o zakaz zbliżania się?
Zakaz zbliżania się może zostać nałożony przez określone instytucje na osobę, która swoimi czynami stwarza bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia drugiej osoby. Jak sama nazwa wskazuje, polega on na kategorycznym zabronieniu przebywania w konkretnej odległości od wnioskującego. Uniemożliwia także kontaktowanie się telefoniczne, mailowe lub listowe.
Kiedy można wystąpić o zakaz zbliżania się? Istnieje wiele przypadków, przy zaistnieniu których może on zostać wydany:
- Przemoc domowa – jeden z członków rodziny stosuje przemoc fizyczną, psychiczną lub seksualną, wobec innego członka rodziny.
- Stalking – nękanie, nachodzenie, śledzenie lub zastraszanie przez inną osobę (np. byłego partnera).
- Groźby – sugerowanie przez daną osobę, że wyrządzi ona krzywdę drugiej osobie lub jej najbliższym.
- Mobbing – zastraszanie, nękanie lub przemoc w miejscu pracy.
- Konflikt z sąsiadem – regularna agresja ze strony współlokatora lub sąsiada.
- Przemoc seksualna – doświadczenie przestępstwa o charakterze seksualnym lub obawy przed jego padnięciem ze strony konkretnej osoby.
Lista zachowań, które dają nam prawo do ubiegania się o wydanie ograniczenia, jest bardzo obszerna. Jeśli więc obawiasz się o swoje zdrowie lub życie i masz ku temu realne powody, nie wahaj się wystąpić o wniosek o zakaz zbliżania się.
Jakie przepisy regulują zakaz zbliżania się?
W Polsce zasady dotyczące zakazu zbliżania się są określane przez kilka aktów prawnych. Poznaj najważniejsze zapisy!
Kodeks karny, art. 41a § 1.
Mówi on o tym, że “sąd może orzec zakaz przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, kontaktowania się z określonymi osobami, zbliżania się do określonych osób lub opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu”.
Kodeks postępowania karnego, art. 275 § 2
KPK reguluje kwestię dozoru policyjnego, jakim może zostać objęta stwarzająca zagrożenie osoba.
Art. 275 § 2 mówi o tym, że kontrola “może być połączona z zakazem kontaktowania się z pokrzywdzonym lub innymi osobami, zakazem przebywania w określonych miejscach oraz zakazem zbliżania się do określonych osób.”
Ustawa o Policji, art. 15aa ust. 1
Czy policja może wydać zakaz zbliżania się? Tak, to jeden z najnowszych zapisów w prawie, który zdecydowanie usprawnia procedurę zapewnienia bezpieczeństwa zagrożonej osobie.
Przepis ten wszedł w życie 15 sierpnia 2023 r. na mocy art. 15aa ust. 1 Ustawy o Policji, która stanowi, że “policjant ma prawo wydać wobec osoby stosującej przemoc w rodzinie […] zakaz zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia”.
Sądowy zakaz zbliżania się, i nie tylko – kto go wydaje?
Obecnie najczęściej spotykany jest sądowy zakaz zbliżania się, orzekany w ramach wyroku właśnie przez tą instytucję. Ograniczenie może również wydać policja – to natychmiastowe działanie, które stosuje się podczas interwencji związanej z przemocą domową.
Zdarza się także zakaz zbliżania się wydany przez prokuratora. Ma on jednak charakter tymczasowy i obowiązuje do momentu uzyskania prawomocnego wyroku przez sąd.
Wyróżniamy dwa główne typy ograniczenia: obligatoryjny i fakultatywny zakaz zbliżania się. Pierwszy z nich jest nakładany przez sąd w sytuacji poważnego zagrożenia, gdy skala niebezpieczeństwa absolutnie wymaga nałożenia maksymalnych sankcji. Drugi natomiast stosuje się opcjonalnie, gdy wymiar sprawiedliwości uzna, że ofiara potrzebuje tego typu ochrony.
Co grozi za złamanie zakazu zbliżania się?
Warto podkreślić, że sądy traktują zakaz zbliżania się bardzo poważnie. Ten środek zabezpieczający musi być bezwzględnie respektowany, w przeciwnym wypadku osobie nim objętej będą groziły surowe kary.
Złamanie zakazu zbliżania się wiąże się z tymczasowym aresztowaniem lub karą pozbawienia wolności od 3. miesięcy, aż do 5 lat. Co istotne, jeśli nie jest to pierwszy przypadek popełnienia przestępstwa, konsekwencje mogą być znacznie poważniejsze.
Zakaz zbliżania się do matki a kontakty z dzieckiem
Sądowy zakaz zbliżania się do żony lub byłej partnerki nie ma wpływu na spotkania ze wspólnymi dziećmi, chyba że zdecyduje o tym odpowiedni organ. Ojciec ma prawo do widywania najmłodszych i spędzania z nimi czasu na warunkach określonych przez wymiar sprawiedliwości.
Zakaz zbliżania się a wspólne mieszkanie
Jeśli zostanie wydany sądowy zakaz zbliżania się, kwestia wspólnego mieszkania nie ma żadnego znaczenia. Stwarzający zagrożenie nie może przebywać w pobliżu znajdującej się w niebezpieczeństwie osoby, ani w okolicy lokalu. Wówczas dodatkowo organy najczęściej nakazują wyprowadzkę.
Zakaz zbliżania się – FAQ
Poznaj odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania!
Czym jest zakaz zbliżania się?
Zakaz zbliżania się to forma sądowego, prokuratorskiego lub policyjnego ograniczenia. Ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa osobie, której życie lub zdrowie mogą być zagrożone przez konkretnego człowieka. Nie może on wówczas zbliżyć się na określoną odległość.
Jak uzyskać sądowy zakaz zbliżania się?
Jeśli czujesz, że Twoje życie lub zdrowie może być zagrożone przez konkretną osobę, złóż wniosek o zakaz zbliżania się do sądu w formie pisma. Możesz w nim np. zaproponować odległość, na jakiej ma obowiązywać ograniczenie.
Zakaz zbliżania się na ile metrów?
Nie ma minimalnego oraz maksymalnego dystansu, jaki może zostać określony w ograniczeniu. Najczęściej spotykany jest zakaz zbliżania się na 50 metrów lub 100 metrów. Każdy przypadek rozpatruje się indywidualnie.
Kto wydaje zakaz zbliżania się?
Zakaz zbliżania się mogą wydać sąd, prokurator lub policja. W pierwszym przypadku wyrok ma największą moc, w drugim ograniczenie zostaje wydane tymczasowo. Z kolei policja może wdrożyć zakaz po interwencji związanej z przemocą domową.
Kiedy można wystąpić o zakaz zbliżania się?
Możesz wystąpić o zakaz zbliżania się, jeśli obawiasz się, że Twoje życie lub zdrowie może być zagrożone przez drugą osobę. Ograniczenie powinno zostać zastosowane, gdy jesteś nękany lub zastraszany, doświadczasz przemocy fizycznej i psychicznej, spotykasz się z groźbami itd.
Co grozi za złamanie zakazu zbliżania się?
Za nieprzestrzeganie zakazu zbliżania się grożą tymczasowy areszt lub kara pozbawienia wolności od trzech miesięcy do pięciu lat. Każdy przypadek jest rozpatrywany indywidualnie, a w przypadku recydywy konsekwencje mogą być zdecydowanie poważniejsze.
Jak wycofać zakaz zbliżania się?
Aby wycofać zakaz zbliżania się należy złożyć do sądu wniosek o uchylenie. Warto zadbać o odpowiednie wyjaśnienie sprawy, by przyspieszyć podjęcie korzystnej decyzji.