Wielcy szpiedzy w historii: Roald Dahl. Charlie w fabryce czekolady, który spał z połową Ameryki

Annabella ubiera się powoli, patrząc przez okno swojego apartamentu na lato 1948, które pulsuje gorącym powietrzem na wzgórzach Hollywood. Świat, na który patrzy nie istnieje – jest tylko złudzeniem, ale ona, jako aktorka jest do tego przyzwyczajona – ciągle żyje w iluzji. Zresztą ona sama jest iluzjonistką, która tworzy tę krainę czarów niedostępną dla zwykłych ludzi. Tak powstaje magia kina ograniczona do ramy kadru – trochę prawdy, trochę fikcji – wszystko wymieszane ze sobą i nieoddzielone żadną granicą. Ale ludzie, którzy podziwiają sztuczki iluzjonistów podziwiają też samych wykonawców. A tych najbardziej magicznych nagradzają Oscarami. Walt Disney. Alfred Hitchcock. Patricia Neal, na której męża zerka teraz Annabella, patrząc jak dopala papierosa i wstaje z jej łóżka. Roald Dalh jest jak zwykle rozgadany i jak zwykle tajemniczy. Kim był i kim jest teraz?

Szpieg i pisarz. Obaj obserwują świat z boku, opisują go na swój sposób – ludzi jak postacie, miejsca jak sceny, rozmowy jak dialogi. Czasem jednak to postacie obserwują ich – widzą ich wygrane i porażki. A takich kobiecych postaci pojawiło się w życiu Dahla bardzo dużo…

Roald i fabryka czekolady – widziana z okna domu jego matki

Llandaff – małe walijskie miasteczko. To tu w 1916 roku zaczyna się życie przeniesione potem na papier. Dahlowie są ubogą rodziną – ojciec zajmuje się dostarczaniem ekwipunku na statki, ale kiedy umiera w tym samym roku, co starsza siostra Roalda matka zostaje sama z szóstką dzieci.

Roald Dahl - szpieg

W 1929 roku Roald bierze udział w wydarzeniu, które wiele lat później zainspiruje go do stworzenia swojej najsłynniejszej powieści – wraz z innymi uczniami odwiedza fabrykę czekolady Cadbury, w której degustuje ich wyroby. Tak rodzi się talent pisarski Dahla, który czerpie garściami ze swojego życia – w 1934 roku kończy szkice do swojej pierwszej książki „Boy” (wydanej wiele lat później), w której opisuje swoje dzieciństwo i młodość. Jednocześnie zaczyna pracę dla koncernu paliwowego Shell, mieszkając jeszcze w domu rodzinnym. Wkrótce jednak jego życie nabierze zawrotnego tempa.

W 1938 roku przenosi się do Afryki, w której swoje biuro otwiera Shell. Tam zastaje go II wojna światowa. Nie zastanawiając się długo zaciąga się do lotnictwa brytyjskiej armii. W 1941 rozgrywa się bitwa pomiędzy RAF-em i Królewskimi Siłami Powietrznymi Włoch, która przecina niebo nad pustynią w Libii. Dahl zostaje zestrzelony – tak kończy się dla niego walka na froncie, bo z ciężkimi obrażeniami głowy i pleców spędza długie tygodnie w szpitalu, aż w końcu zostaje oddelegowany do domu. Tym razem jest to jednak dla niego jedynie przystanek.

Gloster Gladiator II wojna światowa

50 twarzy Dahla – widzianych oczami jego kobiet

W świecie pogrążonym w chaosie Waszyngton wydaje się być wyspą, do której fale wojny nie są w stanie dotrzeć z taką siłą. Ale to świat pozorów, który Dahl ogląda od środka. Dla niego wojna wciąż trwa – oficjalnie jest teraz attaché wojskowym. W rzeczywistości jest jednak brytyjskim szpiegiem MI6, który zbiera informacje o działaniach Stanów Zjednoczonych – nawet sojusznicze państwa alianckie mają przed sobą tajemnice. Jak sam później stwierdzi: „Moim zadaniem było pomaganie Winstonowi w zrozumieniu Roosvelta, mówiąc mu co siedzi w tym starym umyśle”.

Roald staje się znany wśród amerykańskiej śmietanki towarzyskiej – jest gwiazdą balów i bankietów, na których szybko zdobywa przyjaciół. A szczególnie przyjaciółki. Wysoki, dowcipny i ekscentryczny pilot brytyjskich sił powietrznych z łatwością przyciąga do siebie zapatrzone w niego kobiety. Jednak w bliższe relacje wchodzi jedynie z najzamożniejszymi z nich – jak wiele lat później stwierdzi jego przyjaciółka, Antoinette Hassell, która jest dla niego niczym siostra – „Roald spał ze wszystkimi kobietami na Wschodnim i Zachodnim wybrzeżu, których roczny dochód był wyższy niż 50 000 dolarów”.

Ian Fleming James Bond

Jego łóżko nigdy nie stygnie – przewijają się przez nie kobiece gwiazdy kina, desek teatrów i politycznych salonów – cała inteligencja Ameryki. W ten sposób pozyskuje informacje z dziecinną łatwością, ale jego przełożony – William Stephenson, który w tym samym czasie nadzoruje też niesamowitą tajną agentkę Betty Pack (co ciekawe, wykorzystującą dokładnie te same metody) oraz Iana Fleminga, późniejszego autora Jamesa Bonda – wie, że Dahl jest szpiegiem… specyficznym. Szpiegiem, który owszem, szybko i trafnie odczytuje rzeczywistość, ale jednocześnie pozostaje pisarzem – człowiekiem, który lubi opowiadać wiele historii. Jest gadułą i plotkarzem. Później córka Roalda, Lucy, powie wprost, że „ojciec nie potrafił trzymać języka za zębami”.

Clare Booth Luce Roald Dahl

Dahlowi jednak w niczym to nie przeszkadza, tak jak nie przeszkadza mu reputacja kobieciarza. Jest pewny siebie i arogancki, a kobiety zdają się tylko czekać na jego życzenia, które mogłyby spełnić. Tak jak spadkobierczyni naftowej fortuny – Millicent Rogers, która obdarowuje go kosztownymi podarunkami, mając przy okazji romans z jego przyjacielem – wspomnianym już Ianem Flemingiem. Inna z jego kochanek – Clare Booth Luce, członek Izby Reprezentantów USA i żona właściciela „The Times” – jest z kolei tak zaangażowana w ich sypialniane spotkania, że Roald zastanawia się nad porzuceniem roli szpiega. Nie robi tego jednak aż do zakończenia wojny, przez cały czas budując dobrą pozycję negocjacyjną Wielkiej Brytanii w USA i dostarczając Brytyjczykom tajne dokumenty.

W tym samym czasie po jasnej stronie kurtyny pokazuje się inna twarz Roalda – opisuje on swoje wspomnienia z RAF-u i publikuje je w „The Saturday Evening Post”. W taki sposób na dobre odnajduje swój talent literacki. Świat wojny i pisarstwa zaczynają się przeplatać.

Szpieg, pisarz, kochanek, mąż – widziany oczami żony

2 lipca 1953. Ślub z Patricią Neal jest wielkim wydarzeniem w świecie skurczonym do plotek i sensacji. Neal – przyszła gwiazda „Śniadania u Tiffanny’ego” i przyszła zdobywczyni Oscara za rolę w „Hut” poznaje Roalda na przyjęciu dwa lata wcześniej.

Roald Dahl Patricia Neal

Rodzina i kolejne dzieci nie przeszkadzają mu jednak w licznych romansach. Jest też coraz bardziej znany ze swojej twórczości po wydaniu krótkich opowiadań dla dzieci, książki dla dorosłych i napisaniu scenariuszy do kliku odcinków serii „Alfred Hitchcock przedstawia”. Patricia ma już ze sobą romanse z Ronaldem Reaganem – późniejszym prezydentem USA i aktorem Garym Cooperem. U szczytu kariery przechodzi udar mózgu, który na długie miesiące paraliżuje prawą stronę jej ciała i oślepia na jedno oko. Dahl opiekuje się żoną jak tylko może – to głównie dzięki jego determinacji jej rehabilitacja przebiega tak szybko.

Lata 60. mają też swoje jasne barwy. W 1964 roku na sklepowych półkach pojawia się „Charlie i fabryka czekolady”, a w 1967 na ekranach kin szaleje James Bond w filmie „Żyje się tylko dwa razy” nakręconym na podstawie scenariusza Roalda.

W 1983 roku Patricia podpisuje papiery rozwodowe – Dahl na stałe związuje się z jej przyjaciółką i swoją wieloletnią kochanką Felicity Crosland. Są razem jednak tylko siedem lat, bo pisarz umiera na białaczkę w 1990 roku.

Znany pisarz, nieznany szpieg

Dahl przez całe życie był jak Charlie w fabryce czekolady – jak mały chłopiec otoczony niezwykłymi rzeczami, po które mógł sięgać w dowolnym momencie. I, mimo że niektóre z czekolad były gorzkie, to wciąż pozostawały czekoladami. A, jak powiedział Forest Gump: „Życie jest jak pudełko czekoladek – nigdy nie wiesz na jaką trafisz”.

error: Treści są zabezpieczone!