Poznaj w 5 minut wszystkie dziedziny kryminalistyki!

Żółta taśma z napisami crime scene

Zapobieganie pogwałceniom prawa jest nie lada wyzwaniem. Walka z przestępczością wymaga nieustannego poszerzania wiedzy o sposobach działania sprawców i doskonalenia metod ścigania ich. Tym właśnie zajmują się poszczególne dziedziny kryminalistyki. Poznaj je wszystkie!

Kryminologia a kryminalistyka

Obwódka ciała na asfalcie kryminalistyka

Kryminalistyka jest nauką interdyscyplinarną. Korzysta z wiedzy zgromadzonej przez takie dziedziny, jak psychologia, fotografia czy medycyna sądowa. W jej centrum zainteresowania znajdują się przestępstwa i ich sprawcy, a także związki lub ich braki między uczestnikami a zdarzeniami.

Funkcje kryminalistyki:

  • rozpoznawanie/wykrywanie przestępstw,
  • udowadnianie hipotez i zbieranie dowodów na ich potwierdzenie,
  • zapobieganie zagrożeniu.
Panowie siedzą i dyskutują przy stole

Z kolei kryminologia jest nauką najbliższą kryminalistyce, przez co często bywa z nią mylona. Zajmuje się badaniem oraz gromadzeniem wiedzy na temat przestępstw rozumianych jako zjawisko społeczne. Skupia się  więc na teorii. Więcej na ten temat przeczytasz w artykule: Czym zajmuje się kryminologia? O zjawisku przestępczości.

Podstawowe dziedziny kryminalistyki

Dziedziny kryminalistyki bez tajemnic - poznaj je wszystkie!

Kryminalistyka opiera się na czterech filarach. Pierwszy z nich, taktyka kryminalistyczna, zajmuje się opracowywaniem zasad i sposobów działań sądów oraz organów ścigania. Odgrywa szczególną rolę w wykrywaniu sprawcy – bada m. in. jego metody porozumiewania się z innymi, podziału ról czy samoobrony. Wykorzystanie tej wiedzy wpływa na efektywność dochodzeń.

Działem uzupełniającym dla taktyki kryminalnej jest technika śledcza, która szuka nowych metod oraz środków do zwalczania przestępczości. Zajmuje się dowodami rzeczowymi, bardzo często przesądzającymi o winie podejrzanego.

Strategia kryminalistyczna to z kolei stosunkowo młoda dziedzina kryminalistyki. Powstała na skutek rosnącego zagrożenia bezpieczeństwa obywateli i porządku publicznego. Skupia się na przewidywaniu przestępczości w przyszłości oraz tworzy narzędzia do jego zwalczania, czego przykładem jest przeciwdziałanie terroryzmowi.

By jeszcze bardziej zwiększyć skuteczność tych trzech filarów powstała metodyka kryminalistyczna. Rozwija wypracowane metody i adaptuje je do zmieniających się warunków.

Dziedziny kryminalistyki – rewolucyjne osiągnięcia

linie papilarne na szklance

Jednym z przełomowych osiągnięć kryminalistyki było wprowadzenie identyfikacji sprawców za pomocą linii papilarnych. Technika śledcza, która zajmuje się porównywaniem odcisków palców, nazywa się daktyloskopia.

Bazuje na trzech zasadach:

  • niepowtarzalności – nie istnieją dwie osoby z identycznym układem linii papilarnych,
  • nieusuwalności – zmiany w wyglądzie odcisku mogą wywołać jedynie głębokie rany lub choroby,
  • niezmienności – linie papilarne są niezmienne od poczęcia aż do śmierci.

Prawdziwą rewolucję wywołała jednak identyfikacja genetyczna. Do badania wystarczą śladowe ilości materiału biologicznego (np. krwi, śliny, nasienia). Jest podstawą wykrywania przestępców z baz DNA i ustalania tożsamości zwłok. Co więcej, pozwala na weryfikację błędnych wyroków z przeszłych lat.

Równie przydatne, choć mniej spektakularne okazało się opracowanie badania śladów pozostawionych przez narzędzia. Mechanoskopia pomaga określić przebieg zdarzenia i zebrać dowody.

Krytykowane dziedziny kryminalistyki

W ciągu ostatniego stulecia kryminalistka zmieniła się nie do poznania. Rozwój technologiczny otworzył przed nią nowe możliwości. Nie wszystkie nowe metody są jednak pozytywnie odbierane.

Od początku wątpliwości budzi wykorzystanie psiego nosa do identyfikacji oskarżonego, na podstawie śladu zapachowego z miejsca popełnienia zbrodni. Choć służby mundurowe i ratownicze od wielu lat wykorzystują zdolności psów do zadań specjalnych, metoda ta spotkała się z szczególną krytyką w środowisku sądowym.

Kontrowersje powstają także wokół rzetelności grafologii – metody polegającej na badaniu autentyczności pisma i ustalaniu jego autora. Najczęściej padającym zarzutem wobec niej jest brak skuteczności.

7 złotych pytań – najważniejsze zasady kryminalistyczne

Kryminaliści w pracy ulica

W każdej dziedzinie kryminalistyki jest stosowana reguła “7 złotych pytań”, która pozwala wykryć sprawcę, ustalić okoliczności i przebieg przestępstwa. Do uzyskania odpowiedzi przydaje się rekonstrukcja zdarzeń.

  1. CO?

Co się wydarzyło? Czy to przestępstwo, czy nieszczęśliwy wypadek?

  1. GDZIE?

Gdzie się to wydarzyło? Czy jeszcze jakieś miejsca są z nim powiązane?

  1. KIEDY?

Kiedy to się wydarzyło? Jak długo to trwało?

  1. W JAKI SPOSÓB?

W jaki sposób do tego doszło? Jaki był przebieg zdarzeń?

  1. DLACZEGO?

Jaki motyw miał sprawca? Dlaczego ofiarą była ta konkretna osoba?

  1. ZA POMOCĄ CZEGO?

Co wykorzystano do popełnienia przestępstwa? Ile osób brało w nim udział?

  1. KTO?

Kto jest sprawcą, a kto ofiarą? Kto mógł na tym skorzystać? Kto wiedział o zdarzeniu?

Dżesika Dominiak
Zawodowo piszę i bawię się słowami. Prywatnie czas spędzam na siłowni, na spacerach z psem lub na kanapie, rozwiązując krzyżówki. Mam słabość do brukselki i miętowo-czekoladowej latte.
error: Treści są zabezpieczone!