Szacuje się, że nawet kilkaset dzieci rocznie padą ofiarą porwania przez własnego rodzica. Ciężko jednak mówić o rzeczywistej skali zjawiska, które nadal nie doczekało się definicji prawnej i nie jest w Polsce traktowane jako przestępstwo. Jeśli bezpieczeństwo oraz dobro dziecka należą do Twoich priorytetów, a drugi rodzic nie zasługuje na zaufanie, to musisz TO wiedzieć!
Porwanie rodzicielskie – czym jest?
O porwaniu rodzicielskim mówimy w sytuacji, gdy jeden z rodziców, który ma pełnię władzy rodzicielskiej, pozbawia drugiego rodzica możliwości kontaktu z dzieckiem. Bez jego woli i wiedzy, zatrzymuje małoletniego na stałe lub wywozi go do innego miasta/kraju. Najczęściej wykorzystuje weekendowe spotkanie lub zabiera dziecko ze szkoły podczas przerwy między lekcjami.
“Porwanie rodzicielskie – jest sytuacją, w której jedno z rodziców lub opiekunów posiadających pełną władzę rodzicielską bez woli i wiedzy drugiego z nich pod pretekstem krótkotrwałego pobytu wywozi lub zatrzymuje osobę małoletnią na stałe, pozbawiając tym samym drugiego rodzica lub opiekuna posiadającego pełną władzę rodzicielską możliwości utrzymywania kontaktu z małoletnim w przysługującym mu zgodnie z prawem zakresie” – zarządzenie nr 124 Komendanta Głównego Policji z dnia 4 czerwca 2012 r.
Przyczyny porwania rodzicielskiego
Najczęstszymi przyczynami porwania rodzicielskiego są:
- zemsta na byłym partnerze,
- różne obywatelstwo rodziców i chęć wychowywania dziecka w swoim kraju,
- próba wywarcia wpływu/zmuszenia partnera do zmiany decyzji,
- egoizm i ignorancja wobec potrzeb dziecka,
- ucieczka przed przemocą fizyczną lub psychiczną,
- brak porozumienia w kwestii podziału opieki nad dzieckiem po rozwodzie,
- emigracja lub przeprowadzka do innego miasta.
Porwanie rodzicielskie a polskie prawo
W Polsce porwanie rodzicielskie jest utożsamiane z konfliktem rodzinnym, który nie wymaga interwencji uprawnionych instytucji. Panuje przekonanie, że dopóki dziecko przebywa z jednym rodziców, to jest bezpieczne. Służby odmawiają pomocy w poszukiwaniach i nie zważając na dobro małoletniego, nie angażują się w sprawę, dopóki rodzic ma pełnię władzy rodzicielskiej. Z tego też powodu porywacze coraz śmielej lekceważą wyroki sądu rodzinnego czy interwencje kuratora. W końcu kodeks karny pozwala prokuratorze ścigać jedynie osoby pozbawione praw do opieki nad dzieckiem.
Porwanie rodzicielskie – co dalej?
Matka i ojciec mają takie same prawa oraz obowiązki względem małoletniego, dopóki sąd rodzinny nie ustanowi inaczej. Jak zareagować w sytuacji, gdy rodzic porwie dziecko?
Zgłoszenie zaginięcia na policji
Zgłoszenie porwania rodzicielskiego na policji jest jak najbardziej uzasadnione, a funkcjonariusze powinni przystąpić do poszukiwań od razu po jego przyjęciu. Do ich zadań należy także powiadomienie sądu rodzinnego i opiekuńczego o zaistniałej sytuacji.
Nakaz wydania dziecka
Poszkodowany rodzic może wystąpić do sądu opiekuńczego z wnioskiem o zmianę miejsca zamieszkania dziecka. Po uwzględnieniu go, organ wyda postanowienie o odebraniu małoletniego, na podstawie którego “porywacz” musi w określonym terminie wydać dziecko wnioskodawcy. Jeżeli nie zastosuje się do niego, to wówczas Sąd włącza do postępowania kuratora, którego zadaniem jest przymusowe odebranie małoletniego, niezależnie od miejsca i sprawowanej opieki nad nim.
Pomoc detektywa
Prywatny detektyw, podobnie jak policja, ustali miejsce pobytu dziecka i sprawdzi, czy jest ono bezpieczne. Dodatkowo przeprowadzi wywiad środowiskowy, wesprze Cię w mediacjach, a także zgromadzi dowody na przetrzymywanie małoletniego przez jednego rodzica bez zgody drugiego. Sporządzony raport z działań operacyjnych może okazać się kartą przetargową podczas rozprawy o uregulowanie kwestii prawnej opieki nad dzieckiem.
Konsekwencje porwania rodzicielskiego
Dziecko ma silną potrzebę stabilizacji i poczucia bezpieczeństwa. Porwanie rodzicielskie wiąże się z szokiem wywołanym nagłym zerwaniem więzi z drugim rodzicem, a także środowiskiem, z którego zostało zabrane. W konsekwencji odczuwa skutki takiego wydarzenia przez całe życie. Ma problemy z nawiązywaniem relacji i przejawia skłonności do uzależnień. Nierzadko zmaga się z nieustannym poczuciem zagrożenia, lękami, a nawet depresją.
W przypadku “porywacza”, drugi rodzic może wystąpić o pozbawienie go władzy rodzicielskiej i obciążenie kosztami rozprawy. Sąd, z uwagi na okoliczności, z reguły jest przychylny wnioskodawcy.
Porwanie rodzicielskie – FAQ
Poznaj odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania!
Co to znaczy porwanie rodzicielskie?
Porwanie rodzicielskie ma miejsce, gdy jeden z rodziców, z pełnią praw rodzicielskich, przetrzymuje dziecko bez zgody drugiego i uniemożliwia mu kontakt z małoletnim.
Czy porwanie rodzicielskie jest przestępstwem?
Zgodnie z polskim prawem, porwanie rodzicielskie nie jest przestępstwem, bo obojgu rodziców przysługuje władza rodzicielska.
Gdzie zgłosić porwanie rodzicielskie?
Porwanie rodzicielskie należy jak najszybciej zgłosić na najbliższym posterunku policji. Kolejnym krokiem jest złożenie wniosku do sądu rodzinnego o zmianę miejsca zamieszkania dziecka.W celu ustalenia miejsca pobytu małoletniego warto także skorzystać z pomocy prywatnego detektywa.
Czy ojciec dziecka może zabrać dziecko bez zgody matki?
Jeżeli ojciec nie ma sądownie ograniczonej władzy rodzicielskiej, to ma takie same prawa i obowiązki jak matka dziecka. Rodzice powinni wspólnie decydować o miejscu pobytu ich potomstwa. W przypadku braku porozumienia, warto skierować wniosek o jego ustalenie do sądu rodzinnego.
Czy mogę zmienić miejsce zamieszkania dziecka bez zgody ojca?
Możesz zmienić miejsce zamieszkania dziecka bez zgody ojca, ale tylko w obrębie tej samej miejscowości. W innym przypadku musisz poinformować go o planowanej przeprowadzcem, by uzyskać jego akceptację.
Co zrobić, gdy ojciec nie chce oddać dziecka matce?
Ojciec, który nie chce oddać dziecka matce, dokonuje porwania rodzicielskiego. W takiej sytuacji jak najszybciej powiadom policję i wystąp do sądu rodzinnego o ustalenie miejsca zamieszkania dziecka. Możesz także podjąć ostrzejsze kroki, jak ograniczenie lub pozbawienie jego ojca władzy rodzicielskiej.