Miesięczna pensja, zmiana tożsamości i złagodzenie kary – przywileje świadka koronnego

Świadek koronny siedzi przy stole w komisariacie

Żaden przestępca nie może pozostać bezkarny. Przynajmniej w teorii. Zdarzają się bowiem przypadki, gdy cel uświęca środki. Tak właśnie jest w przypadku instytucji świadka koronnego, która od początku funkcjonowania budzi niemałe kontrowersje. Program ochrony, choć służy do pozyskiwania materiałów dowodowych, nierzadko jest dla przestępców drogą ucieczki od odpowiedzialności karnej, polem do nadużyć i sposobem na wygodne życie.

Świadek koronny – kto to?

Instytucja świadka koronnego jest jednym z najbardziej efektywnych narzędzi do walki z zorganizowanymi grupami przestępczymi. Podejrzany, w zamian za korzyści osobiste, immunitet niekaralności oraz ochronę ze strony państwa, obciąża zeznaniami współuczestników. Tym samym przełamuje zmowę milczenia i solidarność grupy.

Procedura powoływania świadka koronnego ma złożony charakter. Status ten może zostać nadany jedynie osobie podejrzanej o dokonanie przestępstwa, która została dopuszczona do składania zeznań i nie popełniła, nie współdziałała lub nie namawiała do zabójstwa. Dodatkowo musi ona ujawnić swój stan materialny oraz znany jej majątek pozostałych sprawców. Nie może odmówić składania zeznań, a prawo pozwala jej jedynie na wnioskowanie o wyłączenie jawności rozprawy na czas przesłuchania.

Sześćdziesiątka, czyli mały świadek koronny

Artykuł 60 Kodeksu karnego dopuszcza możliwość nadzwyczajnego złagodzenia kary sprawcy, który ujawni informacje o współuczestnikach i okolicznościach przestępstwa. Nie podlega on przy tym ograniczeniom nałożonym na świadka koronnego.

Ile zarabia świadek koronny? Premia za lojalność

Świadek koronny trzyma walutę w rękach

Świadek koronny nie podlega karze za przestępstwa, które ujawnił. Dodatkowo przysługują mu liczne korzyści. Te z założenia mają zachęcać do składania zeznań i chronić go przed zemstą wydanych współpracowników.

infografika do art. Kim jest świadek koronny

Ochrona osobista

Przestępca, decydując się na współpracę z organami ścigania, naraża na niebezpieczeństwo nie tylko siebie, ale także swoich bliskich. Bardzo często zmiana miejsca zamieszkania nie gwarantuje bezpieczeństwa. Zgodnie z artykułem 5. ustawy o ochronie i pomocy dla pokrzywdzonego i świadka, przyznana mu i jego rodzinie ochrona osobista może polegać na:

  • obecności funkcjonariuszy Policji w pobliżu osoby chronionej,
  • obserwacji osoby chronionej i otoczenia, w którym przebywa,
  • wskazaniu osobie chronionej bezpiecznych miejsc przebywania oraz czasu i bezpiecznego sposobu przemieszczania się,
  • określeniu zakresu, warunków i sposobu kontaktowania się osoby chronionej z innymi osobami.

Nowa tożsamość

W skrajnych sytuacjach, po zakończeniu procesu świadek koronny może skorzystać z zabiegu chirurgicznego (np. usunięcia tatuażu) lub operacji plastycznej. Otrzymuje także nowe dane osobowe i dokumenty, w tym uprawnienia do przekroczenia granicy państwowej.

Wynagrodzenie za zeznania

Również ze względu na zagrożenie zdrowia i życia, uczestnik programu ochrony świadków nie może podjąć się pracy. Zarabia na składaniu zeznań, ale otrzymywana pomoc finansowa wynosi nie więcej niż przeciętne wynagrodzenie. Osobno państwo pokrywa koszty jego leczenia, bo nie może korzystać z publicznej służby zdrowia.

Rola świadka koronnego – zagrożenia

Świadek koronny siedzi w komisariacie i rozmawia z detektywem

Zeznania świadka koronnego podlegają analizie jak każdy dowód. Ze względu ich specyficzny charakter, ocena jest jednak trudna. Bardzo często “skruszeni” przestępcy kłamią lub pomawiają swoich kolegów, by tylko uniknąć kary. Z tego też powodu krytycy nazywają tę instytucję narzędziem do stawiania zarzutów niewinnym osobom.

Działanie na dwa fronty

Janusz C., znany jako “Stopa”, współpracował z organami ścigania podczas rozpracowywania gangu wołomińskiego. Nie tylko okazał się zabójcą, ale także od początku ostrzegał przestępców przed planowanymi działaniami CBŚ i przekazywał im informacje, jak działa program ochrony świadków.

Układy z policją

“Prezes” pomagał organom ścigania rozpracować gang “Krakowiaka”. Jednocześnie wykorzystywał immunitet bezkarności do popełniania kolejnych przestępstw (łącznie około 100), a także wypracowywania wysokiej pozycji w swoim środowisku. Zyskał status osoby nietykalnej, która ma “wpływy w policji”.

Najsłynniejszy świadek koronny w Polsce

Świadek siedzi w komisariacie i pokazuje na zdjęcia

Jarosław Sokołowski, znany pod pseudonimem “Masa”, był jednym z przestępców związanych z mafią pruszkowską. W 2000 roku rozpoczął współpracę z organami ścigania, a 2 lata później uzyskał status świadka koronnego. Udział w programie ochronnym wykorzystał do zdobycia rozgłosu: udziela wywiadów, wydaje książki, a nawet wystąpił w programie kulinarnym.

“Mówił o swoich pensjach, wygodach, opisywał, że zachował majątek, że mieszka w przepięknych miejscach, jest non stop ochraniany, przewożony najlepszymi samolotami, helikopterami, co zresztą, jak usłyszałam od jego bezpośredniego opiekuna, bardzo lubił” - Gabriela Jatkowska w wywiadzie z Kaludią Ziółkowką dla TVN24

Świadek korony w Polsce – FAQ

Poznaj odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania!

Kto był pierwszym świadkiem koronnym?

Tożsamość świadków koronnych jest pilnie strzeżoną tajemnicą. Pierwszym przestępcą, który zdecydował się na udział w programie, mógł być Jarosław Sokołowski – “Masa”. Choć niektóre jego zeznania zostały uznane za niewiarygodne, większość z nich pomogła w zatrzymaniu przestępców z gangu pruszkowskiego.

Kiedy nie można zostać świadkiem koronnym?

Świadkiem koronnym nie może zostać przestępca, który działał w pojedynkę, usiłował dokonać lub dokonał zabójstwa, a także podżegał do popełnienia takiego czynu inną osobę.

Co dostaje świadek koronny?

Podejrzany, który zdecyduje się na współpracę z organami ścigania i zostanie świadkiem koronnym, nie ponosi odpowiedzialności karnej za ujawnione przestępstwo lub wymiar jego kary zostaje złagodzony. Dodatkowo może liczyć na pełną ochronę ze strony państwa oraz wynagrodzenie.

Jak wygląda życie świadka koronnego?

Świadek koronny musi pozostać anonimowy, dlatego nie może podjąć pracy ani korzystać z publicznej służby zdrowia. Otrzymuje comiesięczną pensję w zamian za dyspozycyjność i składanie zeznań. Po zakończeniu programu może zmienić tożsamość.

Kto chroni świadków koronnych?

Za bezpieczeństwo świadków koronnych odpowiadają doświadczeni policjanci operacyjni z Zarządu Ochrony Świadka Koronnego (ZOŚK).

Dżesika Dominiak
Zawodowo piszę i bawię się słowami. Prywatnie czas spędzam na siłowni, na spacerach z psem lub na kanapie, rozwiązując krzyżówki. Mam słabość do brukselki i miętowo-czekoladowej latte.
error: Treści są zabezpieczone!