Psy zostały udomowione ponad 20 tysięcy lat temu. Mimo tak długiego stażu w partnerowaniu ludziom, ich rola w społeczności nieustannie ewoluuje. Są nie tylko wiernymi przyjaciółmi oraz stróżami, ale także wybitnymi funkcjonariuszami służb mundurowych. Pilnują zatrzymanych, pełnią warty i asystują podczas transportu więźniów. Ich nosy są czulsze od najbardziej zaawansowanych detektorów, dzięki czemu lokalizują zwłoki oraz ujawniają materiały wybuchowe.
Potencjał intelektualny psów jest zbliżony do zdolności umysłowych dwulatka. Zwierzęta te naśladują ludzkie zachowania, uczą się przez doświadczenie oraz mają dobrą pamięć. Wyróżniają się ponadprzeciętną inteligencją instynktowną, która – wraz z czułym węchem – daje im przewagę nad możliwościami fizycznymi ludzi i nowoczesnymi rozwiązaniami technologicznymi.
Na straży bezpieczeństwa i porządku: psy służbowe w Policji
Policyjne szeregi zasila ponad 900 czworonożnych funkcjonariuszy. Najliczniejszą grupę stanowią psy z kategorii patrolowo-tropiącej. Ich praca sprowadza się do wspierania czynności interwencyjnych: przeszukują teren, biorą udział w pościgach oraz tropią ludzkie ślady. Psy patrolowe wspierają oddziały prewencji, a bojowe biorą udział w operacjach kontrterrorystycznych.
Najczęściej psy policyjne kojarzone są z owczarkami niemieckimi, ale nie jest to jedyna rasa preferowana przez służby mundurowe. Do pracy u boku funkcjonariuszy szkoli się także labradory, foksteriery, bloodhoundy, wyżły niemieckie, owczarki belgijskie i holenderskie.
- poszukiwanie zwłok, także pod powierzchnią wody lub ziemi,
- zabezpieczanie wydarzeń sportowych i imprez masowych,
- tropienie osób zaginionych lub przestępców,
- asystowanie funkcjonariuszom podczas patrolowania ulic,
- szukanie zapachów narkotyków, materiałów wybuchowych, substancji łatwopalnych, broni, gotówki i nielegalnie przemycanych produktów.
Szkolenie psów policyjnych – jak wygląda?
Obecnie w Polsce funkcjonuje jeden ośrodek szkolenia psów policyjnych – Zakład Kynologii Policyjnej Centrum Szkolenia Policji w Sułkowicach. Przygotowanie do służby, w zależności od jej charakteru, trwa do 6 miesięcy. Jest wymagającym i kosztownym procesem, który kształtuje więź oraz zaufanie pomiędzy funkcjonariuszem a jego czworonożnym partnerem. Opiera się na filarach, takich jak:
- wypracowywanie bezwzględnego posłuszeństwa,
- budowanie odporności na nieprzyjemne bodźce (huk, dym)
- nauka komunikacji z człowiekiem.
Na warcie: psy w Służbie Więziennej
W więziennictwie służy obecnie około 130 psów, m. in. owczarków niemieckich, rottweilerów, cocker spanieli oraz bokserów. Ich rola jest nieoceniona. Wspomagają funkcjonariuszy we wszystkich działaniach na terenie zakładu karnego jak również w drodze do niego, podczas transportu skazanych.
- patrolowanie terenu i kontrola pomieszczeń (magazynów, sal widzenia, cel),
- udział w pościgach za uciekinierami,
- obrona funkcjonariuszy,
- udaremnianie przemytu narkotyków i środków odurzających.
Podstawowe szkolenie w tym zakresie trwa 12 tygodni w Ośrodku w Czarnem. Przed jego rozpoczęciem psi kandydat na funkcjonariusza przechodzi testy wstępne. O zakwalifikowaniu się decyduje jego stan zdrowia, a także reakcje na bodźce w różnych sytuacjach.
Do walki z przemytem – psy służbowe w Straży Granicznej
W Straży Granicznej w Polsce służbę pełni ponad 220 psów, traktowanych jako jeden z środków przymusu bezpośredniego. Tak jak w przypadku poprzednich instytucji, pracują one w parze z przewodnikiem. Wspólnie ćwiczą w Ośrodku Szkoleń Specjalistycznych SG w Lubaniu. I choć instruktorzy podkreślają, że nie liczy się rasa, a predyspozycje, najliczniejszą grupę stanowią owczarki niemieckie i owczarki belgijskie.
- ujawnianie przemytników,
- udaremnianie nielegalnego przekraczania granicy przez imigrantów,
- wspieranie kontroli bezpieczeństwa na przejściu granicznym,
- sprawdzanie bagaży i ładunków pod kątem narkotyków, tytoniu, broni, nielegalnych substancji/przedmiotów.
Na froncie – psy służbowe Siłach Zbrojnych
Resort obrony narodowej także inwestuje w szkolenia psów. Obecnie w polskiej armii służy ponad 130 czworonogów. Podobnie jak w poprzednich przypadkach – są to głównie owczarki niemieckie oraz labradory o wysokiej odporności psychicznej i sprawności fizycznej. Ich szkoleniem, które trwa 5 miesięcy, zajmuje się Wojskowy Ośrodek Farmacji i Techniki Medycznej w Celestynowie.
- wykrywanie materiałów wybuchowych,
- ratowanie cywilów z zawalonych na skutek bombardowania budynków,
- patrolowanie terenu,
- przenoszenie meldunków,
- pełnienie służb wartowniczych,
- pilnowanie magazynów z amunicją i bronią.
Nie tylko psy – konie w służbach MSWiA
W służbach mundurowych pracują także konie, choć w Polsce takie jednostki są mniejszością. Wspierają funkcjonariuszy podczas patrolowania miasta, kierowania ruchem oraz przywracania porządku publicznego w trakcie imprez masowych. Z kolei w Straży Granicznej ułatwiają szybkie przemieszczanie się w trudnym, górskim terenie.
Jakie warunki musi spełnić koń, aby dostać pracę? Oprócz ograniczeń wiekowych i rasowych, kandydat jest oceniany pod kątem predyspozycji do szkolenia, w tym umiejętności poruszania się oraz odporności na bodźce dźwiękowe.
Przeczytaj także: Delfiny w roli tajnych agentów: jak US Navy i rosyjska armia wykorzystują morskie ssaki do celów bojowych?
Psy w służbach mundurowych – FAQ
Poznaj odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania!
Jakie psy mogą być w policji?
Do Policji przyjmowane są wszystkie psy, jeśli tylko spełniają warunki naboru. Wśród preferowanych ras wymienia się m. in. owczarki niemieckie, malinoisy, labradory, rottweilery i foksteriery.
Jak szkolone są psy policyjne?
Szkolenie psa policyjnego polega na wypracowywaniu bezwzględnego posłuszeństwa, rozwijaniu zdolności węchowych i mentalności łowcy, a także nauce współpracy z jego właścicielem (tzw. przewodnikiem). Najczęściej treserzy stosują metodę “smakowo-wyróżnieniową” – za prawidłowe wykonanie zadania, pies jest głaskany, dostaje zabawkę lub słyszy pochwałę.
Co wykrywają psy policyjne?
Psy policyjne wykrywają zwłoki, narkotyki, tytoń, broń, materiały wybuchowe, nielegalnie przewożone produkty, gotówkę oraz ślady ludzi w terenie.
Czego w policji jest więcej psów czy koni?
W Polsce łącznie służy ponad 2 tysiące psów i ponad 60 koni (stan na 2021 rok).
Jakie psy wykorzystuje się w wojsku?
W jednostkach wojskowych najczęściej można spotkać dobermany, labradory, owczarki niemieckie, owczarki belgijskie, owczarki holenderjskie, teriery i rottweilery.
Co to znaczy K9?
Początkowo termin “K9” odnosił się do czworonożnych funkcjonariuszy, którzy służą w amerykańskiej policji. Obecnie jest używany na całym świecie jako określenie psów bojowych.
Ile jest psów w Straży Granicznej?
W Straży Granicznej w Polsce służy ponad 220 psów (stan na 2022 rok).