Einstein do końca swojego życia żałował udziału w tworzeniu bomby atomowej, a świat wciąż pamięta skutki wybuchów w Hiroszimie i Nagasaki. W obliczu szantażu nuklearnego Putina, który straszy “użyciem wszelkich środków” w ramach działań prowadzonych na terenie Ukrainy, zagrożenie wojną nuklearną ponownie wzrasta i budzi przerażenie mieszkańców Europy. Czy faktycznie mamy się czego bać?
Broń jądrowa – to musisz wiedzieć
Broń nuklearna wyzwala ogromną ilość energii jądrowej w bardzo krótkim czasie, czego następstwem jest fala uderzeniowa. Ta osiąga prędkość nawet 1600 km/h, niszcząc wszystko na swojej drodze. Potencjał destrukcyjny wzmagają towarzyszące jej czynniki rażące: promieniowanie cieplne i neutronowe, impuls elektromagnetyczny i skażenie promieniotwórcze. Ich skutki mogą utrzymywać się przez kilka dni, miesięcy, a nawet lat, stopniowo słabnąc.
Budową, rozmiarem i ciężarem, broń jądrowa przypomina bombę lotniczą (rakietę). Najprostsze konstrukcje składają się zaledwie z 3 elementów: ładunku jądrowego, zapłonu oraz metalowej powłoki. W zależności od źródła eksplozji (rozszczepienie pierwiastków lub synteza jądrowa), wyróżnia się następujące rodzaje broni jądrowej:
- bomba atomowa,
- bomba wodorowa,
- brudna bomba,
- bomba neutronowa,
- bomba kobaltowa.
Jaki jest zasięg bomby atomowej?
Siła rażenia broni nuklearnej zależy od wielu czynników takich jak budowa pierwiastków, źródło eksplozji, ukształtowanie terenu czy pogoda. Do jej mierzenia wykorzystuje się równoważnik trotylowy, wyrażony w kilotonach lub megatonach.
Dotychczas bomba atomowa była wykorzystana w trakcie działań wojennych dwa razy. Stany Zjednoczone zrzuciły Little Boy’a (moc 15 kT) i Fat Man’a (moc 21kT) na dwa japońskie miasta w 1945 roku. Nie da się precyzyjnie oszacować strat. Oficjalne statystyki mówią, że zginęło lub ucierpiało przez promieniowanie ponad 400 tys. osób.
Jeśli chcesz uświadomić sobie skalę zasięgu poszczególnych rodzajów broni jądrowych, zajrzyj na stronę NUKEMAP. która symuluje wybuch bomby atomowej w dowolnym miejscu na świecie. Możesz wybrać miasto i moc ładunku, by sprawdzić siłę uderzenia.
Skutki wybuchu bomby atomowej
Broń jądrowa może niszczyć całe miasta: burzyć infrastrukturę, zabijać żywe stworzenia i skażać wodę. U osób, którym uda się przeżyć sam wybuch, powoduje natychmiastowe lub długofalowe skutki zdrowotne.
Międzynarodowy Ruch Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca działa na rzecz zakazu i likwidacji broni nuklearnej. Przy współpracy z naukowym kanałem Kurzgesagt – In a Nutshell zobrazował, co stanie się po zrzuceniu jednej bomby atomowej na miasto.
A co w przypadku, gdy tych bomb spadnie więcej? Wojna atomowa wiąże się z długoterminowymi szkodami w środowisku. Zakłóci ekosystem, obniży globalną temperaturę i w konsekwencji spowoduje niedobory żywności przez wiele lat. Szacuje się, że przeprowadzona na dużą skalę, może stworzyć warunki epoki lodowcowej, które byłyby zagrożeniem dla ludzkości.
Przeczytaj także: Jak przeżyć skażenie promieniotwórcze? To musisz wiedzieć
Co to jest taktyczna broń jądrowa?
Lżejszą wersją bomby atomowej jest taktyczna broń jądrowa (NSNW – nonstrategic nuclear weapons), która charakteryzuje się mocno ograniczoną siłą eksplozji głowicy (oraz krótszym zasięgiem (do 500 km). Służy do bezpośrednich działań bojowych, takich jak rażenie zgrupowań czołgów czy niszczenie pojedynczych, lokalnych celów.
Rosyjska taktyczna broń jądrowa
Rosyjska armia dysponuje największym na świecie potencjałem taktycznej broni jądrowej. Choć Putin pilnie strzeże tajemnic śmiercionośnego arsenału, szacuje się, że jest w posiadaniu co najmniej 1900 niestrategicznych głowic nuklearnych oraz licznych systemów do przenoszenia ładunków jądrowych (Iskandery, Kalibry, Kindżały). Na tym jednak jego plany obronne się nie kończą, bowiem rosyjscy fizycy dążą do opracowania broni czwartej generacji, która zachowa dotychczasową siłę rażenia, ale ograniczy czas trwania skażenia radioaktywnego.
Nuklearne mocarstwa – oficjalne dane
Światowi przywódcy są zgodni w co najmniej jednej kwestii: posiadanie broni nuklearnej gwarantuje bezpieczeństwo i status potęgi militarnej. Oficjalnie dysponuje nią 9 państw: Chiny, Indie, Korea Północna, Rosja, Francja, Wielka Brytania, Pakistan, Stany Zjednoczone oraz Izrael. Ich arsenał liczy około 13 tys. głowic jądrowych, przy czym większość z nich to pozostałości po zimnej wojnie (1947-1991).
„Wszystkie państwa posiadające broń atomową zwiększają lub modernizują swoje arsenały, a większość z nich zaostrza retorykę nuklearną i rolę, jaką broń jądrowa odgrywa w ich strategiach wojskowych. To bardzo niepokojący trend” Wilfred Wan, dyrektor Programu ds. Broni Masowego Rażenia SIPRI, raport think tanku 2022, źródło: PAP
Przeczytaj także: Jak się mieszka w tajnej, atomowej utopii?
Broń nuklearna w Polsce
Jednym z elementów polityki NATO jest program Nuclear Sharing. Z założenia ma zapewniać ochronę państwom, które nie posiadają własnej broni atomowej. Choć Polska do takowych należy, i tak jak wszystkie państwa członkowskie bierze w nim udział, to na jej terytorium nie ma rozmieszczonej amerykańskiej broni jądrowej. Nasza armia nie ma także samolotów, które mogłyby ją przenosić. Aby Stany Zjednoczone udostępniły głowice jądrowe Polsce, wszystkie kraje należące do NATO musiałyby wyrazić na to zgodę.
Co ciekawe, w czasach PRL-u, Polska prowadziła badania nuklearne oraz magazynowała ładunki jądrowe. które miały być wykorzystane w razie konfliktu Związku Radzieckiego z Zachodem. Z szacunków wynika, że ich ilość i moc dokonałyby kilkaset razy większych strat niż Little Boy w Hiroszimie.
Broń jądrowa na świecie – FAQ
Poznaj odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania!
Ile krajów na świecie ma bombę atomową?
Amerykańska Federacja Naukowców (FAS) opracowała listę dziewięciu państw, które posiadają broń nuklearną. Są to: Wielka Brytania, Izrael, Chiny, Stany Zjednoczone, Rosja, Pakistan, Francja, Korea Północna oraz Indie.
Ile broni atomowej ma NATO?
Tylko trzech członków NATO ma własną broń nuklearną. Mowa o Wielkiej Brytanii, Francji i Stanach Zjednoczonych, które w ramach programu Nuclear Sharing udostępniają ją Włochom, Turcji, Niemcom, Belgii oraz Holandii. Szacuje się, że łącznie NATO dysponuje ponad 6 tys. głowic jądrowych.
Czy Polska miała broń jądrową?
Polska miała broń jądrową w czasach PRL-u. Z szacunków CIA wynika, że przechowywała około 300 bomb oraz głowic i bomb nuklearnych.
Jaki zasięg ma rosyjska broń nuklearna?
Rosja ma najlepszą taktyczną broń jądrową, czego przykładem są rakiety balistyczne Iskander, które mogą przenosić głowice jądrowe. Osiągają zasięg nawet 500 km.
Czy jest bomba, która zniszczy cały świat?
Najpotężniejsza zdetonowana bomba wodorowa Car-bomba miała moc 58 megaton. Jej wybuch był widoczny z odległości ponad 800 km, a wywołana fala sejsmiczna aż 3 razy okrążyła Ziemię. Aby zniszczyć cały ląd na świecie potrzeba by około 20 tys. takich bomb.
Czy płyn Lugola chroni przed promieniowaniem?
Jod chroni tarczycę, ale tylko przed izotopem promieniotwórczym I-131. Prewencyjne suplementowanie go prowadzi do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Płyn Lugola był co prawda podawany do picia po katastrofie w Czarnobylu, ale rozwór ten nie jest przeznaczony do spożycia doustnego.