Drewniane ławki porannego pociągu do Berlina trzeszczą, jakby dopiero rozciągały się przed rozpoczęciem dnia. Każdy ich element – każda deska, śruba i każde łączenie – wszystkie razem pracują dla jednej słusznej sprawy, jak wszystko w Tysiącletniej Rzeszy. Okładki gazet w przedziale przyglądają się sobie nawzajem – są rozłożone jak maski na twarzach, więc teraz wszystkie twarze płoną ogniem Reichstagu, którego budynek został podpalony zeszłej nocy i teraz zdjęcie budynku w płomieniach znajduje się na pierwszych stronach. Oficjalnie: podpalony przez komunistów. 22-letni Klaus Fuchs uchyla rąbka gazety i drugą ręką zdejmuje z klapy marynarki znaczek z sierpem i młotem, który ostrożnie wkłada do kieszeni. Nikt nie widział? Zewsząd patrzą na niego tylko okładki gazet z datą 28 lutego 1933 roku. Miesiąc temu Hitler doszedł do władzy, a on, Karl, jako znany socjalistyczny polityk i zagorzały przeciwnik NSDAP, musi jak najszybciej uciekać z kraju.
Jego nową ojczyzną staje się Wielka Brytania, gdzie studiuje pod okiem przyszłych Noblistów fizyki Neville’a Motta i Maxa Borna. Jednak wkrótce całe życie Fuchsa będzie jak ta zawieszka z sierpem i młotem, którą w tamtym pociągu schował do kieszeni – równie ukryte i poświęcone jednej idei. Jego komunistyczne poglądy sprawią, że przejdzie on do historii nie jako wybitny naukowiec, ale jako jeden z najbardziej wartościowych szpiegów ZSRR, który po wojnie przekaże Moskwie plany amerykańskiej bomby atomowej powstającej w ramach tajnego programu Manhattan. Ale o tym możecie przeczytać w naszym artykule.
Jak powiedział kiedyś hiszpański pisarz, José Carlos Samoza. „Wiecznie młodzi pozostają tylko ci, którzy umierają młodo”. Jednak dla niektórych wiek studencki to dopiero przedsionek do wielkich rzeczy, których dokonają. Jak wyglądała młodość największych szpiegów w historii?
Nie wszystko zostaje w rodzinie
Nieszczęścia lubią chodzić parami – sprawdziło się to w przypadku amerykanów, którzy, oprócz Klausa Fuchsa, mieli w swoich szeregach jeszcze parę wrogich szpiegów atomowych. Małżeństwo Rosenbergów.
Julius i Ethel poznają się w czasie studiów, a dokładnie na spotkaniu Ligii Młodzieży Komunistycznej USA. On jest liderem organizacji, ona – zaangażowana w spory pracownicze – szuka ludzi, którzy myślą podobnie. On jest synem żydowskich imigrantów z Rosji, ona Żydówką mieszkającą na Manhattanie. Pobierają się w 1939 roku. Co było dalej i co ich łączy ze wspomnianym Klausem Fuchsem? Sprawdźcie tutaj.
A tymczasem wybucha II wojna światowa, która wrzyna się w życie, jak ceglana ściana, która nagle wyrasta na środku drogi. Można ją obejść, można ją przeskoczyć, ale można też rozpędzić się i próbować przebić się przez nią za pomocą głowy.
Sekrety świata trzymane w sypialni
Tak robi Betty Pack, brytyjska agentka, która teraz, w 1941, stoi naga w ciemnym pokoju ambasady Wielkiej Brytanii w Waszyngtonie i ma wrażenie, że cała jej młodość doprowadziła ją do tego miejsca – jako córka amerykańskiego pułkownika marynarki wojennej często zmieniała kraj zamieszkania, ucząc się języków. W wieku 19 lat stawała się już gwiazdą wielkich przyjęć, na których zjawiały się prawdziwe „grube ryby” biznesu, wojska i polityki. Umiejętności językowe, niezwykła sieć kontaktów i korzystanie z romansów do własnych celów stworzyły z niej szpiega doskonałego. I takim właśnie szpiegiem, mimo że obnażonym, jest w tym pokoju, mając 29 lat i ze wzrokiem utkwionym w opuszczającej się klamce drzwi. Jak się tam znalazła? Dowiecie się z naszego artykułu.
Finalistka Miss Polonia najlepszym szpiegiem w historii?
Wojna to świat mężczyzn, ale mężczyznami rządzą kobiety. Tak jak Krystyna Skarbek, Polka przez wielu uważana za najlepszego szpiega w historii. Teraz, w 1941 roku, siedzi w celi Gestapo oskarżona o szpiegostwo. Jest pewna siebie – jak w 1930, w wieku 22 lat, kiedy brała udział w konkursie Miss Polonia i zajęła drugie miejsce. Delikatna dziewczyna? Nic z tych rzeczy – jeszcze przed wojną zajęła się przemytem alkoholu i papierosów. W ten sposób poznała szlaki górskie i kryjówki, które przydają jej się w czasie wojny. Świadomość swojej urody i uzależnienie od adrenaliny sprawiają, że nawet w tak brutalnym świecie nie ma dla niej misji nie do wykonania. Dlatego w celi Gestapo siedzi niemal z uśmiechem – już niedługo przekona Niemców, żeby sami ją wypuścili. Jak tego dokona? Koniecznie sprawdźcie w naszym artykule.
Szpieg wszystkich stron
Jednak w polskich szeregach nie brakuje agentów, którzy nie myślą patriotycznie. Nie myślą nawet o pokoju, bo karmią się wojną. Do nich należy Jan Kaszubowski. Aktualnie, w 1941, jest funkcjonariuszem Gestapo, który ściga polskie podziemie. Zdrajca? Rzesza to nie jest jego jedyny pracodawca – jest dość kosmopolitycznym agentem. Podwójnym? Potrójnym? Tego nikt nigdy się nie dowie. Jest fantastycznie przygotowany do błyskawicznego zmieniania ról, masek i stron. Już jako student Gdańskiej Szkoły Handlowej był mistrzem negocjacji, który jednocześnie kształcił się językowo w międzynarodowej firmie handlującej towarami kolonialnymi. W wieku 21 lat miał już żonę. Szybkie życie? Teraz pędzi ono jak oszalałe – jak się zakończy? Przeczytajcie tutaj.
Szpieg z przypadku
Rzesza kapituluje. Zaczyna się zimna wojna – wojna szpiegów. A to miejsce dla każdego – nawet dla pisarzy. Jednym z nich jest Roald Dahl, który teraz, w 1946 roku, szpieguje Amerykanów na rzecz Brytyjczyków – nawet sojusznicy nie ufają sobie do końca. Patrzy na tajne dokumenty – litery układają się w zazębiającą się układankę, ale jego życie jest opisane wydarzeniem sprzed lat. W 1929 roku wziął udział w wycieczce do fabryki czekolady, która później zainspiruje go do stworzenia jednej z najsłynniejszych książek dla dzieci w historii – „Charliego i fabryki czekolady”. Jak to się stało, że człowiek, który plotkuje ze wszystkimi o tajemnicach wywiadu jest szpiegiem? Zobaczcie sami w naszym artykule.
Człowiek, który uratował świat
Ale dla większości zimna wojna to nie bajka. Szczególnie dla agentów radzieckiego KGB. Oleg Pieńkowski za swoje zasługi będzie później uznany za najbardziej wartościowego szpiega cichej wojny między USA i ZSRR. Kto podejrzewałby zasłużonego żołnierza, który w wieku 20 lat był oficerem politycznym, podbijającym Polskę 17 września 1939 roku, i który razem z Armią Czerwoną zdobył Berlin? Jednak teraz, w 1961 roku, jest on człowiekiem, o którym mówi się, że, zdradzając swój kraj, uratował świat przed III wojną światową. Co takiego zrobił? O tym przeczytacie tutaj.
Młodość szybko staje się historią, tym bardziej warto sprawić, żeby była to naprawdę niezwykła historia.